Cambra a gas
|
C'l artìcul chè 'l è scrit in
Miranduléś |
La Cambra a gas l'è na manéra ch'un stat al dróa par cupàr la gint cundanàda a mòrt. A s impinìs na cambra ad gas e 'l cundanâ al n è piò bòṅ ad tiràr fiâ murénd in dal gir ad déś minùt a 'l incìrca.
Da 'l 8 ad Favràr dal 1924 l'è druàda in di Stat Unî ch'i aṅ tòlt spunt da la prima guèra mundiàla in du a s impgnàva dal gas cun dal vlèṅ dèntar. Anc i naśìsta i aṅ druâ 'l cambri a gas in di lager par masàr a squantèran gl'ebrèj durànt 'l ulucàust.
Cambri a gas in di Stat Unî
Al cundanâ al vîṅ ligâ a na scrana in na cambra stagna. A sa gh mét pò 'n micròfun adòs par far in manéra ch'i parènt e i testimòni, in na cambra lè darènt, i pòsan sintìr incòsa. Quànd tut 'l è prònt a vîṅ pumpâ fóra da sóta la scrana dal cianûr esénd che dū pastìj 'd cianûr ad sòdi i vîn'n in cuntàt cun d'l àcid sulfànic faghénd d'l àcid cianìdric ch'al fà dal fum e ch'al finìs in di palmòṅ tirànd fiâ. Al cianûr 'l inibìs soquànt enśìma dla respirasiòṅ ch'i pàsan 'l usìgen da 'l sangṿ a 'l cèluli dal còrp. Dòp soquànt minùt ad patimènt in gènar a s pèrd i sèns prima 'd murìr dabòṅ parchè 'l sarvèl 'l armàgn sénsa usìgen. Se la vitma la próa a respiràr piàṅ o a tgnir al fiâ la pōl scampàr un quàlc minùt da piò, in tut al manéri in dal gir 'd òt o déś minùt a s mōr garantî.
Cundanâ famóś mòrt in na cambra a gas
- Louise Preslar: una dal quàtar dóni masàdi in cla manéra chè.
- Jimmy Lee Gray: giustisiâ in Missisìpi al 2 ad Setémbar dal 1983. Al sò cunvulsiòṅ i èṅ duràdi òt minùt in du al gh l'à cavàda a tiràr fiâ ùndas vòlti. 'L óm, squasànd al cô da tut al bandi p'r al dulōr, 'l à śbatû dimóndi vòlti la tèsta atàc a na śbara 'd fèr prima 'd pèrd'r i sèns.
- Caryl Chessman: scritōr cundanâ a mòrt par rapìna, sequèst'r ad parsòna e viulénsa sesuàla, acsè i aṅ pinsâ i giùdas, ma a gh'è di dubi ch'i àppian ciapâ 'l óm giùst.