Itziar Aretxaga

Itziar Aretxaga
	;
Bizitza
Jaiotza	Bilbo, 1965eko azaroaren 20a (58 urte)
Herrialdea	Bizkaia, Euskal Herria
Hezkuntza
Heziketa	Madrilgo Complutense Unibertsitatea ; Euskal Herriko Unibertsitatea ; Madrilgo Unibertsitate Autonomoa 1993ko martxoaren 15a) Doktoretza
Hizkuntzak	gaztelania; euskara
Jarduerak
Jarduerak	astrofisikaria eta unibertsitateko irakaslea
Enplegatzailea(k)	Greenwicheko Errege Behatokia ; National Institute of Astrophysics, Optics and Electronics (en) ; Max Planck Elkartea ; National Institute of Astrophysics, Optics and Electronics (en) (1998ko irailaren 1a -
Jasotako sariak	ikusi UEUren ikasturte-hasierako hizlaria (2017) ;
Kidetza	Udako Euskal Unibertsitatea; Nazioarteko Astronomia Elkartea

Itziar Aretxaga Mendez (Bilbo, 1965eko azaroaren 20a) euskal astrofisikaria da. Fisika-ikasketak Euskal Herriko Unibertsitatean hasi eta Madrilgo Complutense Unibertsitatean bukatu zituen 1988an. 1990. eta 1993. urteen artean Madrilgo Unibertsitate Autonomoan astronomia ikasi ondoren, irakasle lanetan hasi zen bertan, fisikako eskolak ematen.^[1]^[2] "Izar-eraketaz sortutako galaxia-nukleo aktiboen aldagarritasun optikoa" izenburuko tesiarekin 1993an doktore titulua lortu zuen Madrileko Unibertsitate Autonomoean bertan ("Variabilidad optica de nucleos galacticos activos generados por formacion estelar").^[3]

1993tik 1996ra bitartean, Britainia Handiko Greenwicheko Behatoki Errealean eta 1996tik 1998ra Alemaniako Astrofisikarako Max Plank Institutuan jarraitu zuen bere jarduna.. 2015, 2017, eta 2019an Ikergazte kongresuko batzorde akademikoko kide izan zen zientzia zehatzak eta natur zientziak arloan.

Astrofisikari ikertzailea

1998az geroztik, Mexikoko Instituto Nacional de Astrofísica Óptica y Electrónica institutuan lanean dihardu (INAOE, Instituto Nacional de Astrofísica, Óptica y Electrónica),^[2]^[4] Academia Mexicana de Ciencias-eko Astronomia saileko koordinatzailea izan zen (2006-2013). INAOEko Astrofisika saileko burua izan zen (2011-2016), eta nazioarteko proiektu garrantzitsu askotan parte hartzen du gai hauetan ikertzeko:^[5]^[6]

Galaxia-kumuluak
Galaxia-nukleo aktiboak
Galaxien eraketa eta bilakaera
Supernobak

1.000tik gora galaxia aurkitu ditu Mexikoko Teleskopio Milimetriko Handiarekin —uhin milimetrikoetarako doituta dagoen munduko irrati-teleskopio handiena da—. ISYA Astronomo Gazteentzako Nazioarteko Eskolako zuzendaria.^[1]

Errekonozimenduak

2018: UEUn ikasturteko sarrera-hitzaldia
2016az geroztik ISYA eskolako zuzendaria da (Nazioarteko Astronomia Elkarteko (IAU) Astronomo Gazteentzako Nazioarteko Eskola / The International School for Young Astronomers).^[7]
2015, 2017, eta 2019: Ikergazte kongresuko batzorde akademikoko kide izan da gizarte zientziak eta zuzenbidea arloan.
"Txiotesia: Txiokatu zure tesia 6 mezutan" lehiaketako epaimahaikidea izan zen 2. edizioan.^[8]
Academia Mexicana de Ciencias-eko Astronomia saileko koordinatzailea (2006-2013)

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

↑ ^a ^b Gurrutxaga Uranga, Amagoia. (2019-08-04). «Hezur eta izar» Berria (Noiz kontsultatua: 2019-08-04).
↑ ^a ^b «Itziar Aretxaga's Page at INAOE» www.inaoep.mx (Noiz kontsultatua: 2019-08-04).
↑ (Gaztelaniaz) Aretxaga Mendez, Itziar. (1993). «VARIABILIDAD OPTICA DE NUCLEOS GALACTICOS ACTIVOS GENERADOS POR FORMACION ESTELAR.» www.educacion.gob.es (TESEO) (Noiz kontsultatua: 2019-08-04).
↑ Curriculum Vitae^{[Betiko hautsitako esteka]}
↑ «INAOE - Astrofísica» astro.inaoep.mx (Noiz kontsultatua: 2019-08-04).
↑ (Gaztelaniaz) «Itziar Aretxaga, buscando galaxias en México» www.eitb.eus (Noiz kontsultatua: 2019-08-04).
↑ «International Astronomical Union | IAU» www.iau.org (Noiz kontsultatua: 2019-08-04).
↑ «Itziar Aretxaga: "Txiotesia eredu hartu eta Hego Amerikan antzerako saio bat antolatu genuen gure ikasleen lanak gizarteratzeko" — Unibertsitatea.Net» www.unibertsitatea.net (Noiz kontsultatua: 2019-08-04).

Ikus, gainera

Astronomia

Kanpo estekak

Ahomentan Itziar Aretxaga Mendez eta Alvaro Arrizabalaga Valbuena (1. zatia) . BerriaTB 2019-08-04

Ahomentan Itziar Aretxaga Mendez eta Alvaro Arrizabalaga Valbuena (2. zatia). BerriaTB 2019-08-04

Datuak: Q12259924

[:0-1] Gurrutxaga Uranga, Amagoia. (2019-08-04). «Hezur eta izar» Berria (Noiz kontsultatua: 2019-08-04).

[:1-2] «Itziar Aretxaga's Page at INAOE» www.inaoep.mx (Noiz kontsultatua: 2019-08-04).

[3] (Gaztelaniaz) Aretxaga Mendez, Itziar. (1993). «VARIABILIDAD OPTICA DE NUCLEOS GALACTICOS ACTIVOS GENERADOS POR FORMACION ESTELAR.» www.educacion.gob.es (TESEO) (Noiz kontsultatua: 2019-08-04).

[4] Curriculum Vitae^{[Betiko hautsitako esteka]}

[5] «INAOE - Astrofísica» astro.inaoep.mx (Noiz kontsultatua: 2019-08-04).

[6] (Gaztelaniaz) «Itziar Aretxaga, buscando galaxias en México» www.eitb.eus (Noiz kontsultatua: 2019-08-04).

[7] «International Astronomical Union | IAU» www.iau.org (Noiz kontsultatua: 2019-08-04).

[8] «Itziar Aretxaga: "Txiotesia eredu hartu eta Hego Amerikan antzerako saio bat antolatu genuen gure ikasleen lanak gizarteratzeko" — Unibertsitatea.Net» www.unibertsitatea.net (Noiz kontsultatua: 2019-08-04).

[1]