Kadherina

Kadherina zelula mintzean aurkitzen den transmintzeko proteina bat da, zelulen arteko loturetan agertzen dena^[1].

Ca²⁺ ioien kontzentrazioaren menpeko proteina da. Hainbat motatako kadherinak existitzen dira, zelula mota bakoitzarekiko espezifikoak direnak.

Egitura

720-750 aminoazido dituen katea da. Hiru zati bereizten dira kadherina molekula bakoitzean, zitoplasman dagoena, zelula mintzeko zatia eta zelula kanpokoa.

Zitoplasmako zatian C-muturra aurkitzen da eta kadherinaren zatirik txikiena da. Katenina proteinetan ainguratzen da eta hauek aldi berean aktinazko mikrofiruetan^[2]. Mintzean segmentu bakarra dauka, errepikatzen den glikoproteinaz osatua^[3]. Zelulaz kanpo bost domeinu ditu (EC1, EC2, EC3, EC4 eta EC5) eta bakoitzak 100 aminoazido inguruko luzera du^[4]. EC1 domeinua kanporen dagoen zatia da eta ondoko zelulako kadherina errekonozitzen du. EC2-an kaltzio ioia lotzen da, kadherina bien arteko atxikidura aktibatuz eta dimeroak eratuz^[5].

Motak

Giza zeluletan eta orohar ornodunen zeluletan 100 kadherina mota aurkitu dira^[6], eta lau multzo handitan sailkatzen dira^[7]:

Kadherina klasikoak: E-kadherinak (epitelio ehunean), N-kadherinak (neuronetan), P-kadherinak (plazentan)...
Desmosometako kadherinak: Desmogleinak eta desmokolinak dira.
Protokadherinak: Zelula kanpoko sei domeinu dituzte
Ezohiko kadherinak: R-kadherinak (erretinan), K-kadherinak (giltzurrunetan), H-kadherinak (bihotzean)...

Ornogabeetan 20 mota baino gutxiago azaltzen dira^[8].

Funtzioak

Izaki bizidunek ehunak osatzen dituzten zelulak dituzte. Horretarako zelulek elkar ezagutu behar dute eta koordinatu egin behar dira. Kadherinak egiten dute lan hori, ondoz ondoko bi zelulen kadherinen kanpoko zatiak elkar lotu eta homodimeroak osatzen dituztenean^[9]. Ca²⁺ ioiak behar dituzte elkarlotzeko, hauek ez badaude ez da dimerorik eratuko.

Garrantzia biologikoa

Enbriogenesia

Enbrioiaren garapenean ezinbesteko garrantzia dute E-kadherinek. Zelula multzoak koordinatzen dituzte eta gastrulazioan, neurulazioan eta organogenesian paper garrantzitsua dute. Fase luteikoan dira bereziki aktiboak eta progesteronak eta endometrioko kaltzitoninak erregulatzen dute kadherinen jarduera^[10].

Minbizia

E-kadherinak zelula multzoen migrazioa ahalbidetzen du, eremu sekundario batetara aldatuz eta ondorioz metastasia sortaraziz^[11].

Erreferentziak

↑ Alimperti S, Andreadis ST. (2015). CDH2 and CDH11 act as regulators of stem cell fate decisions. Stem Cell Research. 14 (3):, 270–82 or..
↑ (Ingelesez) Buckley, Christopher D.; Filer, Andrew. (2017-01-01). Firestein, Gary S. ed. «Chapter 14 - Fibroblasts and Fibroblast-like Synoviocytes» Kelley and Firestein's Textbook of Rheumatology (Tenth Edition) (Elsevier): 231–249.e4. ISBN 978-0-323-31696-5. (Noiz kontsultatua: 2020-02-11).
↑ (Ingelesez) Marie, Pierre J.; Haÿ, Eric; Modrowski, Dominique; Revollo, Leila; Mbalaviele, Gabriel; Civitelli, Roberto. (2014-01-01). «Cadherin-Mediated Cell–Cell Adhesion and Signaling in the Skeleton» Calcified Tissue International 94 (1): 46–54. doi:10.1007/s00223-013-9733-7. ISSN 1432-0827. PMID 23657489. PMC PMC4272239. (Noiz kontsultatua: 2020-02-11).
↑ (Ingelesez) Letourneau, P.. (2009-01-01). Squire, Larry R. ed. «Axonal Pathfinding: Extracellular Matrix Role» Encyclopedia of Neuroscience (Academic Press): 1139–1145. ISBN 978-0-08-045046-9. (Noiz kontsultatua: 2020-02-11).
↑ (Ingelesez) Priest, Andrew Vae; Shafraz, Omer; Sivasankar, Sanjeevi. (2017-09-01). «Biophysical basis of cadherin mediated cell-cell adhesion» Experimental Cell Research 358 (1): 10–13. doi:10.1016/j.yexcr.2017.03.015. ISSN 0014-4827. (Noiz kontsultatua: 2020-02-11).
↑ (Ingelesez) Tepass, Ulrich; Truong, Kevin; Godt, Dorothea; Ikura, Mitsuhiko; Peifer, Mark. (2000-11). «Cadherins in embryonic and neural morphogenesis» Nature Reviews Molecular Cell Biology 1 (2): 91–100. doi:10.1038/35040042. ISSN 1471-0080. (Noiz kontsultatua: 2020-02-11).
↑ Hulpiau P, van Roy F. (2009). Molecular evolution of the cadherin superfamily. The International Journal of Biochemistry & Cell Biology. 41 (2):, 349–69 or..
↑ Lodish, Harvey; Berk, Arnold; Kaiser, Chris; Krieger, Monte; Bretscher, Anthony; Ploegh, Hidde; Amon, Angelika. (2013). Molecular Cell Biology (Seventh ed.). New York: Worth Publ, 934 or. ISBN 978-1-4292-3413-9..
↑ Harris TJ, Tepass U. (2010). Adherens junctions: from molecules to morphogenesis. Nature Reviews. Molecular Cell Biology. 11 (7):, 502–14 or..
↑ (Ingelesez) Grigorian, I. Yu.; Linkova, N. S.; Polyakova, V. O.; Paltseva, E. M.; Kozlov, K. L.. (2016-01-01). «Signaling molecules of the endometrium: Gerontological and general pathological aspects» Advances in Gerontology 6 (1): 36–43. doi:10.1134/S2079057016010045. ISSN 2079-0589. (Noiz kontsultatua: 2020-02-11).
↑ «El papel de la proteína E-cadherina en la metástasis» www.ciberonc.es (Noiz kontsultatua: 2020-02-11).

Datuak: Q24776048
Multimedia: Cadherins / Q24776048

[1] Alimperti S, Andreadis ST. (2015). CDH2 and CDH11 act as regulators of stem cell fate decisions. Stem Cell Research. 14 (3):, 270–82 or..

[2] (Ingelesez) Buckley, Christopher D.; Filer, Andrew. (2017-01-01). Firestein, Gary S. ed. «Chapter 14 - Fibroblasts and Fibroblast-like Synoviocytes» Kelley and Firestein's Textbook of Rheumatology (Tenth Edition) (Elsevier): 231–249.e4. ISBN 978-0-323-31696-5. (Noiz kontsultatua: 2020-02-11).

[3] (Ingelesez) Marie, Pierre J.; Haÿ, Eric; Modrowski, Dominique; Revollo, Leila; Mbalaviele, Gabriel; Civitelli, Roberto. (2014-01-01). «Cadherin-Mediated Cell–Cell Adhesion and Signaling in the Skeleton» Calcified Tissue International 94 (1): 46–54. doi:10.1007/s00223-013-9733-7. ISSN 1432-0827. PMID 23657489. PMC PMC4272239. (Noiz kontsultatua: 2020-02-11).

[4] (Ingelesez) Letourneau, P.. (2009-01-01). Squire, Larry R. ed. «Axonal Pathfinding: Extracellular Matrix Role» Encyclopedia of Neuroscience (Academic Press): 1139–1145. ISBN 978-0-08-045046-9. (Noiz kontsultatua: 2020-02-11).

[5] (Ingelesez) Priest, Andrew Vae; Shafraz, Omer; Sivasankar, Sanjeevi. (2017-09-01). «Biophysical basis of cadherin mediated cell-cell adhesion» Experimental Cell Research 358 (1): 10–13. doi:10.1016/j.yexcr.2017.03.015. ISSN 0014-4827. (Noiz kontsultatua: 2020-02-11).

[6] (Ingelesez) Tepass, Ulrich; Truong, Kevin; Godt, Dorothea; Ikura, Mitsuhiko; Peifer, Mark. (2000-11). «Cadherins in embryonic and neural morphogenesis» Nature Reviews Molecular Cell Biology 1 (2): 91–100. doi:10.1038/35040042. ISSN 1471-0080. (Noiz kontsultatua: 2020-02-11).

[7] Hulpiau P, van Roy F. (2009). Molecular evolution of the cadherin superfamily. The International Journal of Biochemistry & Cell Biology. 41 (2):, 349–69 or..

[8] Lodish, Harvey; Berk, Arnold; Kaiser, Chris; Krieger, Monte; Bretscher, Anthony; Ploegh, Hidde; Amon, Angelika. (2013). Molecular Cell Biology (Seventh ed.). New York: Worth Publ, 934 or. ISBN 978-1-4292-3413-9..

[9] Harris TJ, Tepass U. (2010). Adherens junctions: from molecules to morphogenesis. Nature Reviews. Molecular Cell Biology. 11 (7):, 502–14 or..

[10] (Ingelesez) Grigorian, I. Yu.; Linkova, N. S.; Polyakova, V. O.; Paltseva, E. M.; Kozlov, K. L.. (2016-01-01). «Signaling molecules of the endometrium: Gerontological and general pathological aspects» Advances in Gerontology 6 (1): 36–43. doi:10.1134/S2079057016010045. ISSN 2079-0589. (Noiz kontsultatua: 2020-02-11).

[11] «El papel de la proteína E-cadherina en la metástasis» www.ciberonc.es (Noiz kontsultatua: 2020-02-11).

[1]