Proto-Keltysk
Proto-Keltysk (as oerkeltysk) is in rekonstruearre (hypotetyske) proto-taal dy't ta de kentum-talen heart en dy't mooglik nau besibbe is oan it Proto-Italysk.
| Proto-Yndo-europeesk | Proto-Keltysk | Foarbyld |
|---|---|---|
| *p | *φ | *ph₂tēr > *φatīr 'heit' |
| *t | *t | *treyes > *trīs 'trije' |
| *k, ḱ | *k | *kan- > *kan- 'singen' *ḱm̥tom > *kantom 'hûndert' |
| *kʷ | *kʷ | *kʷetwr̥ > *kʷetwar 'fjouwer' |
| *b | *b | *dʰub-no- > *dubno- 'djip' |
| *d | *d | *derk- > *derk- 'sjen' |
| *g, ǵ | *g | *gli- > *gli- 'plakke' |
| *gʷ | *b | *gʷen- > *ben- 'frou' |
| *bʰ | *b | *bʰer- > *ber- 'drage' |
| *dʰ | *d | *dʰeh₁- > *dī- 'sûgje' |
| *gʰ, ǵʰ | *g | *gʰabʰ- > *gab- 'nimme' *ǵʰelH-ro- > *galaro- 'sykte' |
| *gʷʰ | *gʷ | *gʷʰn̥- > *gʷan- 'deadzje, ferwûnje' |
| *s | *s | *seno- > *seno- 'âld' |
| *m | *m | *meh₂tēr > *mātīr 'mem' |
| *n | *n | *nepōt- > *neφūt- 'neef' |
| *l | *l | *ligʰ- > *lig- 'slikje' |
| *r | *r | *rēǵ-s > *rīgs 'kening' |
| *y | *y | *yuwn̥ko- > *yuwanko- 'jong' |
| *w | *w | *wlati- > *wlati- 'domein' |
| Proto-Yndo-europeesk | Proto-Keltysk | Foarbyld |
|---|---|---|
| *a, h₂e | *a | *h₂ebon- > *abon- 'rivier' |
| *ā, *eh₂ | *ā | *bʰreh₂tēr > *brātīr 'broer' |
| *e, h₁e | *e | *seno- > *seno- 'âld' |
| *ē, eh₁ | *ī | *wērh₁o- > *wīro- 'wêr' |
| *o, Ho, h₃e | *o | *rotos > *rotos 'tsjil' |
| *i | *i | *gʷitu- > *bitu- 'wrâld' |
| *ī, iH | *ī | *rīmeh₂ > *rīmā 'tal' |
| *ai, h₂ei, eh₂i | *ai | *kaikos > *kaikos 'blyn' *seh₂itlo- > *saitlo- 'âldens' |
| *(h₁)ei, ēi, eh₁i | *ē | *deiwos > *dēwos 'god' |
| *oi, ōi, h₃ei, eh₃i | *oi | *oinos > *oinos 'ien' |
| *ū, uH | *ū | *ruHneh₂ > *rūnā 'geheim' |
| *au, h₂eu, eh₂u | *au | *tausos > *tausos 'stil' |
| *(h₁)eu, ēu, eh₁u; *ou, ōu, h₃eu, eh₃u |
*ou | *teuteh₂ > *toutā 'folk' |
| *m̥ | *am | *dm̥-na- > *damna- 'ûnderwerpe' |
| *n̥ | *an | *dn̥t- > *dant- 'tosk' |
Datearring
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Wannear't it Proto-Keltysk in aparte taal waard is striderij oer. Yn it ferline is der wol in ferbân lein mei beskate archeologyske kultueren, letter waard glottogronology brûkt om ta in datearring te kommen. Beide metoaden foldogge lykwols net om mear as ien redenen. Sûnt likernôch 2000 hawwe guonts de fraach nei de âldens ûndersocht mei moderne kompjûtermetoaden, mar ienriedigens hat dat net ta laat. Gray en Atkinson skatte de âldens op sa'n 6100 jier (4100 f.Kr.), mar Forster en Toth suggerearje 8100 jier (6100 f.Kr.). Yn beide gefallen kinne sy wol +/-1500 jier mis wêze.
Faaks is it Proto-Keltysk op plakken oant 800 f.Kr. brûkt, sjoch Keltyske talen [1].
Sjoch ek
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]| Boarnen, noaten en/as referinsjes: |
|