Bronquio

Os bronquios son as vías respiratorias que conducen o aire desde a traquea ao interior dos pulmóns. Ramifícanse formando bronquios cada vez de menor diámetro ata que orixinan os bronquíolos, que dan paso aos condutos alveolares e alvéolos.^[1] Nos bonquios non ten lugar ningún intercambio de gases, o cal se produce nos alvéolos.

A traquea humana divídese formando dous grandes bronquios, os bonquios primarios ou principais esquerdo e dereito, a nivel do ángulo esternal e da 5ª vértebra dorsal ou torácica (ou dúas vértebras máis arriba ou abaixo, dependendo do estado de inspiración ou expiración). O bronquio principal dereito é de maior diámetro, máis curto e algo máis vertical ca o esquerdo.^[2]

As sucesivas divisións da árbore bronquial son as seguintes:

• Os bronquios principais entran no pulmón polo hilo pulmonar, e subdivídense en bronquios lobulares, (ou lobares, lobaris) ou secundarios, os cales entran nos seus respectivos lóbulos pulmonares (que son tres no pulmón dereito e dous no esquerdo).
• Os bronquios lobulares divídense en bronquios terciarios, tamén chamados segmentarios (segmentalis), cada un dos cales envía aire a un segmento broncopulmonar. Un segmento broncopulmonar é unha división dos pulmóns, que está separada do resto do pulmón por un septo de tecido conectivo. De todos modos, hai tamén algunhas conexións de bronquios e vasos sanguíneos que pasan dun segmento a outro atravesando o septo. A división do pulmón en segmentos fai que un segmento broncopulmonar poida ser retirado cirurxicamente sen afectar a outros segmentos. Hai dez segmentos en cada pulmón, pero debido ao desenvolvemento anatómico, varios bronquios segmentarios se fusionan no pulmón esquerdo, dando lugar a oito.
• Os bronquios segmentarios divídense en moitos bronquíolos primarios, que se subdividen varias veces dando bronquíolos terminais (aproximadamente a 7ª xeración de ramificacións da árbore bronquial), que dan lugar a varios bronquíolos respiratorios, que se dividen finalmente cada un en de 2 a 11 condutos alveolares. Hai 5 ou 6 sacos alveolares asociados con cada conduto alveolar. Os alvéolos pulmonares son as unidades básicas onde ten lugar o intercambio respiratorio de gases entre o aire e o sangue.

Pódense resumir as ramificacións principais da árbore bronquial así ^[3]:

• Bronquio principal dereito
  • Bronquio lobular superior
    • Bronquio segmentario apical
    • Bronquio segmentario posterior
    • Bronquio segmentario anterior
  • Bronquio lobular medio
    • Bronquio segmentario lateral
    • Bronquio segmentario medial
  • Bronquio lobular inferior
    • Bronquio segmentario superior
    • Bronquio segmentario basal medial
    • Bronquio segmentario basal anterior
    • Bronquio segmentario basal lateral
    • Bronquio segmentario basal posterior
• Bronquio principal esquerdo
  • Bronquio lobular superior
    • Bronquio segmentario apicoposterior
    • Bronquio segmentario anterior
      • Bronquio lingular superior
      • Bronquio lingular inferior
  • Bronquio lobular inferior
    • Bronquio segmentario superior
    • Bronquio segmentario basal anterior
    • Bronquio segmentario basal lateral
    • Bronquio segmentario basal medial
    • Bronquio segmentario basal posterior

Os bronquios están reforzados por aneis incompletos de cartilaxe hialina, que conforme os bronquios se fan menores, adquiren forma de pequenas placas illadas nos bronquios pequenos e finalmente chegan a desaparecer. Hai fibras de músculo liso arredor de todo o bronquio, organizado en forma de feixes entrelazadas. Nas porcións máis distais da árbore bronquial o músculo liso está adelgazado, pero sempre está presente. A medida que aumenta o número de ramificacións na árbore bronquial, a cantidade de cartilaxe hialina das paredes decrece ata chegar a estar ausente nos bronquíolos máis pequenos, e á vez acrecéntase a cantidade de músculo liso.

A membrana mucosa tamén experimenta unha transición desde un epitelio columnar pseudoestratificado ciliado inicial a un epitelio cuboideo simple e despois a un epitelio escamoso simple. O epitelio bronquial ten células caliciformes e glándulas submucosas asociadas, as cales diminúen conforme os bronquio son máis pequenos. Diminúe progresivamente a ciliatura e a altura do epitelio na árbore bronquial.

Os condutos alveolares e alvéolos constan fundamentalmente dun epitelio escamoso simple, que facilita a difusión do oxíxeno e o dióxido de carbono a través del.

Defínese bronquite como a inflamación dos bronquios. Hai dous tipos principais: aguda e crónica. A bronquite aguda está causada xeralmente por infeccións bacterianas ou víricas. A crónica é unha forma de enfermidade obstrutiva pulmonar crónica, xeralmente asociada co hábito de fumar ou con exposicións a longo prazo a substancias irritantes.

A asma é unha hiper-reactividade dos bronquios cun compoñente inflamatorio, a miúdo en resposta a alérxenos.

Aínda que o bronquio principal esquerdo sae da traquea formando un ángulo, o dereito é case unha continuación vertical da traquea, e isto predispón ao pulmón dereito a ter unha serie de problemas, como son:

• Se entran no bronquio comida, líquidos ou corpos estraños, xeralmente van acabar aloxados no bronquio principal dereito, o que pode orixinar unha pneumonía por aspiración.
• Se un tubo endotraqueal (que se usa nas intubacións) se insire demasiado profundo, xeralmente acaba no bronquio principal dereito, o que ventilará moi ben o pulmón dereito, pero deixará o esquerdo sen ventilación.

• Moore, Keith L. e Arthur F. Dalley. Clinically Oriented Anatomy, 4th ed. (1999). ISBN 0-7817-5936-6