Jabir ibn Hayyan

Jabir ibn Hayyan
	;
Nome orixinal	(ar) جابر بن حيّان بن عبد الله الكوفي الأزدي
Biografía
Nacemento	721 ; Tus, Irán
Morte	815 (93/94 anos); Cufa, Iraq (pt)
Relixión	Islam e Xiísmo
Actividade
Campo de traballo	Alquimia e química
Ocupación	astrónomo, alquimista, polímata, médico, filósofo, matemático, farmacéutico
Período de tempo	Idade do Ouro islámica
Profesores	Ja'far al-Sadiq
Alumnos	Dhul-Nun al-Misri (pt)
Obra
	Obras destacables Book of the Composition of Alchemy (en) ;
Descrito pola fonte	Nordisk familjebok; Enciclopedia de Otto; Dicionario Enciclopédico Brockhaus e Efron

Abu Mūsā Jābir ibn Hayyān (en árabe: جابر بن حیان, en persa: جابر بن حیان, que tamén recibiu os nisbas de al-Bariqi, al-Azdi, al-Kufi, al-Tusi ou al-Sufi e tamén coñecido coa forma latinizada do seu nome, Geber, nado en Tus (Persia) contra o 721 e finado en Kufa contra o 815,^[1] foi un polímata: alquimista e químico, astrónomo e astrólogo, enxeñeiro, xeógrafo, filósofo, médico e farmacéutico. Foi descrito como o pai da química inicial.^[2]^[3]

Xa a principios do século X, a identidade e os traballos propios de Jabir eran discutidos en círculos islámicos.^[4] O seu nome foi latinizado como "Geber" no mundo occidental e no século XIII un escritor anónimo, que adoita ser citado como Pseudo-Geber, redactou obras sobre alquimia e metalurxia baixo o nome de Geber.^[5]

Traxectoria

Jabir naceu contra o ano 721 na provincia de Khurasan, en Persia oriental. Fillo dun farmacéutico da tribo azd, orixinaria do Iemen, que foi executado por participar nunha conspiración contra o califato Omeia, foi enviado a Arabia, onde estudou matemáticas e foi discípulo do imán xiíta Ya`far as-Sadiq. Tras este período, viviu case toda a vida en Kufa (Iraq). A pesar das súas inclinacións ao misticismo (foi alcumado al-Sufa) e á superstición, recoñecía claramente a importancia da experimentación:

A primeira cousa esencial na alquimia, é que se deben levar a cabo traballos aplicados e experimentos, xa que aquel que non os realiza xamais alcanzará os máis altos graos do coñecemento.

Os seus traballos constituíron avances significativos para a alquimia, tanto no plano teórico como no da experimentación. Os seus libros influíron notablemente nos alquimistas europeos. Atribúeselle a paternidade dun gran número de instrumentos de laboratorio.

Teoría

A pesar de coñecer a existencia dos elementos químicos, Jabir ibn Hayyan prefería clasificalos como "substancias". Isto débsese a que á vez apoiaba a teoría dos catro elementos (auga, lume, terra e aire).

Jabir adoptou inicialmente a existencia de catro naturezas: calor, humidade, frialdade e sequidade. Estas naturezas únense coas substancias e desta unión nacen os compostos de primeiro grao, é dicir, o quente, o húmido, o frío e o seco. Á súa vez, estes compostos producen os elementos segundo o esquema:

Quente + Seco + Substancia = Lume
Quente + Húmido + Substancia = Aire
Frío + Húmido + Substancia = Auga
Frío + Seco + Substancia = Terra

Non obstante, complica máis a súa teoría, xa que introduce unha distinción entre as naturezas internas e as naturezas externas do metal. Por exemplo, o chumbo é quente e húmido no seu interior, pero frío e seco no seu exterior.^[6]

Notas

↑ "Abu Musa Jabir ibn Hayyan". Encyclopædia Britannica Online. Consultado o 11 de febreiro de 2008.
↑ Derewenda, Zygmunt S. (2007). "On wine, chirality and crystallography". Acta Crystallographica A 64: 246–258 [247]. Bibcode:2008AcCrA..64..246D. PMID 18156689. doi:10.1107/s0108767307054293.
↑ John Warren (2005). "War and the Cultural Heritage of Iraq: a sadly mismanaged affair", Third World Quarterly, Volume 26, Issue 4 & 5, p. 815-830.
↑ Brabner, Tod (2005). "Jabir ibn Hayyam (Geber)". En Thomas F. Glick; Steven John Livesey; Faith Wallis. Medieval Science, Technology, and Medicine: An Encyclopedia. Psychology Press. pp. 279–281. ISBN 978-0-415-96930-7.
↑ Principe, Lawrence (2013). "2". The Secrets of Alchemy. Chicago: University of Chicago. ISBN 0226682951. , « Jabir Ibn Haiyan, known by the name of the alchemist Geber of the Middle Ages, is generally known as the Father of Chemistry »
↑ Manual de prácticas de físico-química, Unidad 1, pág. 23, Yabir (en castelán).

Véxase tamén

Ligazóns externas

Columbia Encyclopedia
Artigo en Islam Online
Artigo en Famous Muslims
Artigo en Islam Online
Artigo en Al Shindagah (inclúe un extracto de The Discovery of secrets)

[britannica.com-1] "Abu Musa Jabir ibn Hayyan". Encyclopædia Britannica Online. Consultado o 11 de febreiro de 2008.

[2] Derewenda, Zygmunt S. (2007). "On wine, chirality and crystallography". Acta Crystallographica A 64: 246–258 [247]. Bibcode:2008AcCrA..64..246D. PMID 18156689. doi:10.1107/s0108767307054293.

[3] John Warren (2005). "War and the Cultural Heritage of Iraq: a sadly mismanaged affair", Third World Quarterly, Volume 26, Issue 4 & 5, p. 815-830.

[Brabner2005-4] Brabner, Tod (2005). "Jabir ibn Hayyam (Geber)". En Thomas F. Glick; Steven John Livesey; Faith Wallis. Medieval Science, Technology, and Medicine: An Encyclopedia. Psychology Press. pp. 279–281. ISBN 978-0-415-96930-7.

[5] Principe, Lawrence (2013). "2". The Secrets of Alchemy. Chicago: University of Chicago. ISBN 0226682951. , « Jabir Ibn Haiyan, known by the name of the alchemist Geber of the Middle Ages, is generally known as the Father of Chemistry »

[6] Manual de prácticas de físico-química, Unidad 1, pág. 23, Yabir (en castelán).

[1]