Kome-Waaste

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Kome-Waaste (Frans: Comines-Warneton, Nederlands: Komen-Waasten, Picardisch: Comène-Warneuton, Wes-Vlaoms: Koomn-Woastn) is 'n stad en faciliteitegemeinte in 't Belsj, in provincie Henegouwe. De stad vörmp 'n exclaaf vaan die provincie, e paar kilometer westelek vaan de res, gans umgeve door Frans en Wes-Vlaoms groondgebeed. Veurheer veel 't gebeed, vaanajds neet ein stad, oonder Wes-Vlaondere.

De stad besteit oet de volgende deilgemeintes en kerne:

• I. Kome
  • VI. Ten Brielen
• II. Houthem
• III. Neerwaaste
• IV. Waaste
• V. Ploegsteert
  • VII. Le Bizet

De oetluipers vaan 't Wes-Vlaoms heuvelland ligke nog zjus binne de grenze vaan Komen-Waasten, meh veur 't euverege is 't stadsgebeed vrij vlaak. 't Ligk aon de linkerkant vaan de Leie, die hei de grens mèt Fraankriek vörmp, en 't zien de plaotse aon de revier die zien versteidelek en aoneingegreujd: stroumaofwaarts Waasten, Neerwaasten en Komen. De res vaan de stad/gemeinte heet e lendelek karakter. Komen, Waasten en Le Bizet höbbe alle drei 'ne gelieknaomege pendant aon d'n euverkant vaan de grens; Frans Komen is zelfs e stök groeter es de Belzje stad.

't Gebeed Kome-Waaste is bij 't trèkke vaan de taolgrens in 1963 euvergebrach nao Wallonië, umtot de groete mierderheid vaan de bevolking Frans spraok. In Komen en Waasten waor dit feitelek al in de negentienden iew 't geval. Allewijl heet zoe'n 7 à 8% vaan de bevolking nog 'n Nederlandstaolege identiteitskaart. Vaanajds spraoke de bewoeners Wes-Vlaomse dialekte. De dialekte oet 't boetegebeed vaan Komen-Waasten sjijne nog neet oetgestorve te zien: de dörper Houthem, Ten Brielen en Ploegsteert weure nog ummertouw op de dialekkaart ingeteikend.^[1]

Kome-Waaste heet door 't geweld vaan d'n Ierste Wereldoorlog neet väöl aw gebouwe. De Chrysolekèrk (foto) steit op negentienden-iewse fundaminte meh stamp in deze vöm pas oet 1922. 'tzelfde gelt veur de neobyzantijnse Pieter-en Paulskèrk in Waasten, bijgeneump de 'kathedraol vaan de Leie', boe oonder d'n torie de graove vaan twie veertienden-iewse Vlaomse edele begraove ligke. Blij Ploegsteert vint me e gedinkteike veur de gevalle Britse soldaote zoonder graafstein, dewijl me in de gemeinte en häör umgeving ouch talloes Britse begraofplaotse vint.

De stad Kome-Waaste dreug 't volgend waope (zuug de tabel):

In goud 'ne stoonde sleutel vaan sabel (zwart), de baard nao (heraldisch) rechs (veur de beziener links), umgeve door ach roeze vaan keel (roed): drei bove, drei oonder en ein aon beiskante.

Dit waor veur de fusie 't waope vaan Komen, touwgekind in 1842.

't Gebeed wat noe Kome-Waaste is, waor vaanajds deil vaan 't graofsjap Vlaondere en Nederlandstaoleg, al laog de taolgrens neet wied eweg. Bij de Vrei vaan Utrech in 1713 annexeerde Fraankriek 't gebeed zuielek vaan de Leie, zoetot Komen, Waasten en Le Bizet verdeild raakde in e noordelek (Oosterieks) en e zuielek (Frans) deil. In de negentienden iew begós ouch 't noordelek (noe Belsj) deil sterk te verfranse. In d'n Ierste Wereldoorlog raakde de plaotse, in 't bezunder Ploegsteert, zwoer versjendeleerd. Bij 't vasstèlle vaan de Taolgrens in 1963 waor 't proces vaan verfransing bekans compleet; me besloot toen de gemeintes euver te bringe vaan Wes-Vlaondere nao Henegouwe. Op dat memint waore 't nog vief gemeintes (zuug bove). Bij de fusie vaan 1977 woorte doe innins samegeveug te de huiege gemeinte Komen-Waasten.

Veur dit artikel is gebruuk gemaak van de corresponderende Nederlandstaolege en Franstaolege artikele.

1. ↑ Versjèllende taolkaarte in Devos en Vandekerckhove (2004)

Provincie Henegouwe

Aiseau-Presles · Anderlues · Antoing · Aat (Ath) · Beaumont · Beloeil · Berge (Mons) · Bernissart · Binche · Boussu · Brugelette · Brunehaut · Celles · Chapelle-lez-Herlaimont · Charleroi · Châtelet · Chièvres · Chimay · Colfontaine · Courcelles · Doornik (Tournai) · Dour · Ecaussinnes · Elzele (Ellezelles) · Edinge (Enghien) · Erquelinnes · Estinnes · Farciennes · Fleurus · Fontaine-l'Evêque · Frameries · Frasnes-lez-Anvaing · Froidchapelle · Gerpinnes · 's-Gravebrakel (Braine-le-Comte) · Ham-sur-Heure-Nalinnes · Hensies · Honnelles · Jurbeke (Jurbise) · Kluisberg (Mont-de-l'Enclus) · Kome-Waaste (Comines-Warneton) · La Louvière · Le Roeulx · Lens · Les Bons Villers · Lessen (Lessines) · Leuze-en-Hainaut · Lobbes · Manage · Merbes-le-Château · Moeskroen (Mouscron) · Momignies · Montigny-le-Tilleul · Morlanwelz · Opzullik (Silly) · Pecq · Péruwelz · Pont-à-Celles · Quaregnon · Quévy · Quiévrain · Rumes · Saint-Ghislain · Seneffe · Sivry-Rance · Steenput (Estampuis) · Thuin · Vloesberg (Flobecq) · Zinnik (Soignies)