Tlalticpactli

Tlalticpactli
Machiyōtl
Xonecuilli tlanōnōtzaliztli
Huēyi tlahcomalacayōllōtl	149,597,887.5 km
Tepitōn tlahcomalacayōllōtl	149,576,999.826 km
Ahhuehcātōnatiuhyōtl	0.983 ua
Huehcātōnatiuhyōtl	1.017 ua
Radio medio	149,597,870 km
Excentricidad	0.0167
Malacaohcāhuitl	356.2564
Velocidad orbital media	30.287 km/s
Īxpeyāhualiztli	1,57869°
Mētztli	1 (Metztli)
Iuhcāyōtechcopa
Diámetro ecuatorial	12,756.28 km
Diámetro polar	12,713.50 km
Diámetro medio	12,742.00 km
Tlatēxxīnepalōni īpan	510,065,284.702 km²
Pipincāyōtl	5.974×1024 kg
Tlahco pozāhuacāyōtl	5.515 g/cm³
Tlaīxpayōtl etilizzōtl	9.78 m/s²
Mimiloliztli cahuitl	23.9345 h
Inclinación axial	23.45°
Tlaīxpayōtl iztācayōtl	31 - 32%
Velocidad de escape	11.186
Tlaīxpayōtl Totōncāyōtl	tlani tlahco pani 182 282 333
Ehēcaololōlli ītlanōnōtzaliz
Pātzoliztli īehēcaololōlli	101,325 kPa
Ehecatehuiltic	78.08%
Ehecayoh	20.95%
Alcón	0.93%
Tecolli omehecayoh	355 ppmv (variable)
Yancuiquehecatl	18.2 ppmv
Tonatiuyoh	5.24 ppmv
Metano	1.72 ppmv
Criptón	1 ppmv
Ayocoxqui	5 ppmv
Óccito nitlozo	0.31 ppmv
Cuzenón	0.08 ppmv
Tecolli cemehecayoh	0.05 ppmv
Ozono	0.02 - 0.03 (variable)
Clorofluorocarporos	0.02 - 0.03 ppbv
Apoctli	<4% (variable), no computable para aire seco
nehnencācītlalli ītlachīhualiz
Tliltepoztli	34.6%
Ehecayoh	29.54%
Tecpatli	12.7%
Macnecio	2.4%
Iztactepoztli	1.9%
Tlequiquiztlalli	0.05%
Occe	3.65%

In Tlalticpactli in inic eyi nehnencacitlalli Tonatih Ichan co, in inic macuilli ipal ioctacayo huan in tlacempanahuia inic tetzactic nehnencacitlalli itechpa octacayotl. Molini ipan ce achi elíptica iyahualoyan in Tonatiuh in coyahuac 150 000 000 km. Teyoh nehnencacitlalli tlalmatilizca ayini tlein ca tlachihualli ic atililli tetl ipan cemanqui tlaoliniliztli iihtic, iayiliz quichihua ce chicahuac campo magnético. Ipan inon totoncaatililli mohuilana in tlacuahualli tetl nozo in tlalehuatl, ipan in tlein cateh in ilhuicaatl ihuan in cemantoc tlalli.

In centetl nehnencacitlalli in tlein nemachilia quipiya yoliliztli. In Tlalticpactli oncah in neneuhqui nelhuayotl in tlein in Tonatiuh ihuan in Tonatiuh Ichan.

In 71% itlaixpayo in Tlalticpactli tlaapacholo. In centetl nehnencacitlalli ipan in canin in atl tlatectli tlacuahuac, atic ihuan ehecatl ipan in tlaixpayotl. In atl neconi ic in yoliliztli. Inome ce teyoh nehnencacitlalli in Tonatiuh ichanco in canin oncah quiyahuitl, in occe Titán.

In Tlalticpactli in centetl citlaltapayolli in canin oncah ayini tlalamatiliztli^[1]; in Chichilcitlalli ihuan in Citlalpol hueli oquipixqueh tlalamatiliztli, tel cahualo.

Ipan in tlahtollotl oquineneltocac nepapan iuhcayotl itechpa in Tlalticpactli; in huehcauh greciatlacah oquineltocaqueh in tlein in Tlalticpactli ocatca ce ixtlahuatl yahualli, matzacqui in atoyatl Oceano (Homero). In Pitargorasneltocayotl ihuan Platón oquineltocaqueh tlein in Tlalticpactli ocatca cetentetl yectic tlaololli. Aristóteles ocatca in aquin oquinextih in tlein in Tlalticpactli ocatca ololihuic in ihcuac cualo Metztli in canin motta in tlein in Tlalticpactli icehual yahualtic. Ihuicpa in ihcuac in tetlatlaniliztli ocatca in octacayotl.

Ipan in huehcauh mexihcatl tlaneltoquiliztli, in Tlalticpactli oquixiptlahtic ic in Cipactli, in tlein in teteoh oquixelohqueh ipan in tlalli ihuan in ilhuicatl.

In axcan nemachilia tlein in Tlalticpactli iiuhcayo cah Tlalticpacteuh.

In Tlalticpactli quipiya nahui hueyi tlaxeloliztli nozo tlapachiuhcayotl: in tlalolololli, in aolololli, in ehecaolololli ihuan in yolilizolololli. Inin tlapachiuhcayotl ahmo quipiyah in neneuhqui química tlachihualiztli ihuan yelizyotl itlalmatiliz.

Oncateh ome machiyotl ipampa quihtoah in Tlalticpac: in Ahtlalolinilizzotl^[2] ihuan in Tlalolinilizzotl^[3].

• Tlalehuatl: in tlapachiuhcayotl ocachi tlaixpayotl, itilahuacayo moctacatia 12km ixquichca 80km ipan cratones (in huehcauh centlacol in cemantoc tlalli inyollo). In Tlalehuatl mochihua in basalto ipan in ilhuicaatl tlahuelmayan^[4] ihuan granito ipan in cemantoc tlalli.
• Tilmahtli^[5]: in tlapachiuhcayotl nepantlah tlalehuatl ihuan yollotl, itilahuacayo octacatia ixquichca 2900 km.
• Yollotl^[6]:in ocachi centlani tlapachiuhcayotl, itilahuacayo octacatia 3475 km ihuan totoniliztli ixquich 6,700 °C.

• Teolololli^[7]: in tlapachiuhcayotl ocachi tlaixpayotl, ca elástica. Itilahuacayo octacatia 250 km, tlamalcocholli in tlalehuatl ihuan in pani centlacol in tilmahtli.
• Ahchicahuacolololli^[8]: in icentlacol in tilmahtli tlein iuhqui atic. Ipan inin tlapachiuhcayotl in tlalolinilizcuecueyotl^[9] quicaxhuah inihciuhcayo.
• Nepantlaholololli^[10]: No motenehua tlani tilmahtli. Motzintia ipan 700 km centlaniyotl. Mochihua ic tilictic ihuan totonqui tetl, tel ica achi oliniztli.
• Tlapachiuhcayotl D^[11]: nican in tetl mototoniliah ihuan hueliti tlehcahuia Teololcopa, huelitih tlachihua tletepetl.
• Ihticolololli^[12]: ca in yollotl. Tlachihualli ic ce huel tlaatililli calan tlapachiuhcayotl in canin moyocoya atoyatl ihuan ce huel tetzactic ihtic tlapachiuhcayotl.

In Tlalticpactli in centetl nehnencacitlalli ipan in totonatiuh ichan in oncan atic tlaixpayotl. In atl quipachoa in 71% itlaixpayo in Tlalticpactli (in 97% poyec atl ihuan in 3% ahmo poyec atl), in quinchihua in macuilli ilhuicaatl ihuan in chicuace cemantoc tlalli.

Cah in Tlalticpactli ipan in cualli huehhuehca ixquich in Tonatiuh ipal quipiya atic atl tlaixpayopan. Tel, ahmo in tlachihualiztli totoncapixcalli^[13], in atl Tlalticpac cehuetzizquia in atl. In achtopa in Tonatiuh ichan, in Tonatiuh oquintlaz achi tonameyotiliztli tlein axcan, tel in ilhuicaatl ahmo ocehuetz ipal in inic ce tlayocoyaliztli iehecaololol in Tlalticpactli oquipix miac CO₂, auh ocatca chicahuac in tlachihualiztli totoncapixcalli. In aolololli itex achi ixquich 1.4×10²¹ kg.

• Africa
• America
• Asia
• Europa
• Oceania

In Tlalticpactli quipiya tetzactic ehecaolololli, mochihua in 78% ic ehecatehuiltic, 21% ic ehecayoh ihuan 1% ic argón, ihuan in tepiton occe ehecatl iuhqui tecolli omehecayoh^[14] ihuan apoctli. Iyeliz in ehecaolololli iuh tlapachiuhcayotl in tlein quimacahua calaqui in tonameyotiliztli^[15] ihuan quima ce cotoncayotl in tlalmeyotiliztli^[16] (tlachihualiztli totoncapixcalli^[13]). Ipal in tlahco itotonca in Tlalticpactli cequi 17 °C. In Tlalticpactli iehecaololol tlachihualiztli ahyeni ihuan monemiltia ipal in Yolilizolololli. Iuh in ixachi yolloxoxouhqui ehecayoh momahcehua ipal in tlanelhuayotl itlanexticachihualiz^[17], in tlein quicuepa in tonameyotl ipal in CO₂ ipan O₂. Ic in yolloxoxouhqui ehecayoh in mochihualiztli itech in yoliliztli tel ahmo in chico.

In tlapachiuhcayotl quichihuah in ehecaolololli: in tlanelolizolololli^[18], in mantoc olololli^[19], in nepantlaholololli^[10], in totoncaolololli^[20] ihuan in calanolololli^[21]. In ehecaolololli itex achi ixquich 5.1×10¹⁸ kg.

Tiweli tikmati achiyok nikan: Metztli

In Tlalticpactli quipiya za centetl metztli, in Metztli. In sistema Tlalticpactli-Metztli ca huel noncuahquizqui.

In Metztli huel hueyi itechpa in Tlalticpactli ioctacayo, inaloctacatil^[22] innahui ce in Tlalticpac itlaoctanoni.

In etilizzotl in Tlalticpactli ihuan in Metztli itzalan quichihua in acueyotl Tlalticpac. Inon tlachihualiztli quichihua tlein in mimiloliztli cahuitl monehnehuilia in malacachtzacaolinizpan in Tlalticpactli. Ic in tlein in Metztli quittitia in Tlalticpactli in zanyeno ixtli. Ipan itlaoliniliz malacachtzacaolinizpan in Tlalticpactli, in Tonatiuh quinextilia in Metztli, tlanexiltia mochi in Metztli iyeliz.

In Metztli hueliti quipatla in Tlalticpactli iclima.

In Metztli iyahual motta iuhqui in neneuhqui octacayotl in tlein in Tonatiuh iyahual in ipal oncatca icualoca in tonatiuh.

In Tlalticpac quichihualtilia tlayacac ome oliniztli: mimiloliniztli^[23] ipan imalacayollo ahuan zacaoliniztli ^[24] in tlayahualochtia Tonatiuh ihuan ome tlaoncayotl oliniztli: precesión ihuan nutación. Ipampa in zacaoliniztli ihuan in oblicuidad de la elíptica mochihua in nahui xihuitl inoquipan^[25]. Inon xiuhcahuitl ca tlamachiyotilia ic in xoxopan^[26] ihuan in tonallan^[27] itlanehnehuilizyohual^[28] ihuan in xopantlah^[29] ihuan in cehuetzilizpan^[30] inenquitonatiuh^[31].

In Tlalticpactli ca in cencatiyan ipan in Cemanahuac in tlein mocmachilih yoliliztli, inin yoliliziuhcayotl quichihuah in Yolilizolololli.

In Tlalticpactli itlaixpayo ahci mochi 510,000,000 km², in tlein cequi 149,000,000 ca tlalpantli ihuan 361,000,000 ca apachiuhqui. In hueyi atentli ihuitlatzticayo ahci cequi 356,000,000 km.

Ipan in Tlalticpactli onca macuilli cemantoc tlalli, tlaxelihuilli ipan 199 tlacatiyan. In cemantoc tlalli ica ocachi tlacatiyan ca Africa ica 54 tetoca ic Europa ica 50, Asia ica 43, America ica 34 huan Oceania ica 16. No iuhqui ca occequintin tlalixpololli.

In ESA quiyahualoa yohqui itepozmetz in Tlalticpactli, Nicanor tiquitta imachiyo miac tlanematcachihualli.

• 
  Salida de la Tierra
• 
  Tlalticpactli

• Atl
• Cuahuitl
• Ilhuicatl

1. ↑ Quihtoznequi tectónica de placas
2. ↑ Quihtoznequi geoestático
3. ↑ Quihtoznequi geodinámico
4. ↑ Quihtoznequi cuencas oceánicas.
5. ↑ Quihtoznequi manto.
6. ↑ Quihtoznequi núcleo.
7. ↑ Quihtoznequi litósfera.
8. ↑ Quihtoznequi astenósfera.
9. ↑ Quihtoznequi ondas sísmicas
10. ↑ ^{10,0 10,1} Quihtoznequi mesósfera.
11. ↑ Quihtoznequi capa D.
12. ↑ Quihtoznequi endósfera.
13. ↑ ^{13,0 13,1} Quihtoznequi efecto invernadero
14. ↑ Quihtoznequi dióxido de carbono
15. ↑ Quihtoznequi radiación solar
16. ↑ Quihtoznequi radiación terrestre
17. ↑ Quihtoznequi fotosíntesis
18. ↑ Quihtoznequi tropósfera
19. ↑ Quihtoznequi estratósfera
20. ↑ Quihtoznequi termósfera
21. ↑ Quihtoznequi exósfera
22. ↑ Quihtoznequi diámetro
23. ↑ Quihtoznequi rotación.
24. ↑ Quihtoznequi translación.
25. ↑ Quihtoznequi estaciones.
26. ↑ Quihtoznequi primavera, tiempo de verde
27. ↑ Quihtoznequi otoño, in tlein Alonso de Molina oquihcuiloh “eſtio quando no llueue”.
28. ↑ Quihtoznequi equinoccio.
29. ↑ Quihtoznequi verano, estación de lluvias.
30. ↑ Quihtoznequi invierno, in tlein Karttunen oquihcuiloh en tiempo de fríos y hielos.
31. ↑ Quihtoznequi solsticio.