AlpInvest Partners

AlpInvest Partners is een private-equityfirma, die kapitaal belegt voor twee Nederlandse pensioenfondsen: het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds (ABP) en het Pensioenfonds Zorg en Welzijn (PFZW, voorheen PGGM). AlpInvest werd opgericht in 2000 door ABP en toen nog PGGM, en werkte exclusief voor beide pensioenfondsen. Vanwege de kredietcrisis ging het in 2008 slecht met Alpinvest, maar in 2010 behaalde de belegger een recordrendement. ABP en PFZW verkochten Alpinvest daarop in januari 2011 aan de Carlyle Group, maar de beide pensioenfondsen blijven de belangrijkste klant.^[1]

Met een beleggingskapitaal van meer dan € 40 miljard (in 2008) is AlpInvest een van de grootste private-equityfirma's ter wereld.^[2] Het hoofdkantoor van AlpInvest bevindt zich in Amsterdam, met daarnaast kantoren in New York en Hongkong. Er werken ongeveer 120 mensen. ^[3][4][5][6]

De participatiemaatschappij ontstond in 1991 na de fusie van de door de staat opgerichte Maatschappij voor industriële projecten (MIP) en de ABN Participatiemaatschappij (APM). AlpInvest is voor 49% eigendom van ABN Amro, voor 30% in handen van de overheid en het pensioenfonds PGGM heeft 11% van de aandelen.^[7] In 1994 had het bedrijf 105 deelnemingen. Op een totaal geïnvesteerd vermogen van 427 miljoen gulden werd een winst van 50 miljoen gulden behaald.^[7] AlpInvest wil de komende jaren sterk groeien buiten Nederland. In verband daarmee zoekt het bedrijf de beurs op. Bovendien willen de belangrijkste aandeelhouders hun belang verzilveren.^[7]

Op 11 juni 1996 verkocht de Nederlandse staat 10 miljoen aandelen voor een totaal bedrag van circa 300 miljoen gulden. ABN Amro verkocht ook 7 miljoen aandelen waardoor iets meer dan de helft van de aandelen AlpInvest op de beurs werden verhandeld. Het belang van de ABN Amro in AlpInvest daalde naar ongeveer 30%.^[8]

Eind 1999 werd bekendgemaakt dat het Belgische Gimv de onderneming wil overnemen. Gimv deed een bod van € 745 miljoen.^[9] Als de bedrijven samengaan ontstaat een combinatie met € 2,3 miljard (5 miljard gulden) aan investeringen.^[9] AlpInvest is gespecialiseerd in zogenoemde buy-outs. Bij zulke transacties verkopen de pioniers hun innovatieve bedrijven, meestal aan een groep managers, die een beursgang moeten voorbereiden. GIMV is vooral sterk in het klassieke venture capital, de even riskante als potentieel zeer winstgevende financiering van startende ondernemingen. In januari 2000 werd Gimv afgetroefd door een hoger bod van NIB Capital.^[10] Gimv, die vijf maanden met Alpinvest onderhandeld had over een fusie, was hoogst verbaasd. Marc Gedopt, de bestuurder van NIB Capital, verklaarde dat ze al in gesprek waren met AlpInvest sinds september 1999. Toen Gimv de plannen met Alpinvest bekendmaakte was NIB Capital om interne redenen nog niet klaar voor een fusie.^[10] Gedopt poogde nog tot een fusie van drie partijen te komen, maar toen dit mislukte kwam hij met een hoger tegenbod.^[10] AlpInvest werd ook overgehaald voor het bod van NIB te stemmen omdat de pensioenfondsen ABP en PGGM, de aandeelhouders van NIB Capital, beloofden € 5 miljard te investeren via AlpInvest met de intentie dit te laten uitgroeien tot € 11 miljard drie jaar later.^[10]

AlpInvest werd dus in 2000 overgenomen door de Nederlandse pensioenfondsen ABP en PGGM (nu: PFZW) die hun investeringen in private equity wilden onderbrengen bij een 'dedicated' (toegewijde) maar onafhankelijke beheerder. NIB Capital richtte zich op op fund-of-fundsinvesteringen en de overname (buy-outs) van middelgrote niet-beursgenoteerde ondernemingen in de Benelux en Duitsland. Economisch gezien waren het nog gouden tijden en NIB Capital groeide snel, en al snel breidde de activiteiten zich uit naar andere delen van de wereld en naar onder andere co-investeringen, secundaire fondsinvesteringen en mezzanine leningen. In 2004 werd NIB Capital opgesplitst in een deel dat zich voortaan ging bezighouden met overnames en een deel dat zich uitsluitend ging richten op investeringen. Dit laatste deel viel onder beide pensioenfondsen en heette voortaan AlpInvest. In 2005 ging de overnamepoot zelfstandig verder als Taros Capital. PGGM en ABP verkochten hun aandeel in NIB Capital aan JC Flowers, een Amerikaanse investeerder.^[11]

Begin 2010 maakten APG en PGGM bekend AlpInvest Partners te gaan verkopen aan het Amerikaanse private-equityhuis The Carlyle Group en het management van AlpInvest.^[12] APB en PGGM vreesden voor reputatieschade omdat de partners van AlpInvest in 2007 nog € 150 miljoen onder elkaar verdeelden, en van Carlyle mochten ze bovendien een belang van liefst 40% in de miljardenbelegger aanhouden.^[13] APG en PGGM blijven de belangrijkste klanten van AlpInvest. AlpInvest is op haar werkterrein een van de grootste beleggers ter wereld met een beheerd vermogen van € 32,2 miljard.^[12] De oud-aandeelhouders beloofden voor de periode 2011-2015 aanvullende beleggingsmandaten te verstrekken met een waarde van € 10 miljard.^[12]

Private-equityfirma's zijn private investeerders, ze verstrekken leningen aan bedrijven. Private investeerders nemen vaak wat grotere risico's dan banken, en de rente die een lener betaalt is meestal ook hoger. Vaak eisen private investeerders ook zeggenschap in het bedrijf van de lener. De private-equityfirma verdient aan de rente die een bedrijf betaalt over de lening en door het bedrijf te saneren en vervolgens (meestal in delen) te verkopen. AlpInvest investeert wereldwijd maar heeft zich tot nu toe vooral gericht op Europa, Azië en de Verenigde Staten.

AlpInvest houdt zich bezig met vrijwel elke vorm van private investering:

• Leveraged buyouts
• Durfkapitaal
• Groeikapitaal
• Mezzanine leningen
• Distressed securities (aankoop van bedrijven of aandelen van bedrijven die financiële problemen hebben)

De belangrijkste investeringsstrategieën die AlpInvest gebruikt zijn:

• Primaire fondsinvesteringen: investeringen in een beleggingsfonds
• Secundaire fondsinvesteringen: overname van investeringen in een beleggingsfonds van een andere investeerder
• Co-investering: mede-investering in een bedrijf
• Mezzanine leningen: verstrekken van risicovolle achtergestelde leningen

Meest gebruikelijk zijn tot nu toe de fund-of-funds en de co-investering. Bij co-investering treedt AlpInvest vaak op als commanditaire vennoot, hiermee verkrijgt AlpInvest enige zeggenschap over het bedrijf. AlpInvest werkt onder andere samen met de equityfirma's Kohlberg Kravis Roberts, Blackstone Group, Providence Equity Partners en TPG Capital.

Alpinvest was of is nog betrokken als investeerder bij de volgende Nederlandse bedrijven, deze lijst is niet compleet:

• Hans Anders
• Delft Instruments
• Getronics
• Internatio-Müller
• Maxeda
• NXP Semiconductors
• Wavin

De Alpinvesttop verdiende over 2007 € 154 miljoen, dat was ruim acht keer zo veel als in 2006. Bij deze verdiensten zat een bonus over 2007 van ruim euro € 112 miljoen, in 2006 bedroeg de bonus € 6,5 miljoen. Volgens ABP en PFZW zijn zulke bonussen redelijk want 'zonder bonus geen prestatie.' In een persbericht dat het ABP uitbracht na kritiek op de hoge bonus noemden de pensioenfondsen de beloning van Alpinvest 'beduidend lager' dan wat er in de internationale private-equitymarkt wordt gerekend.^[14][15][16] Andere private-equityfondsen zijn echter niet gelieerd aan een kapitaalkrachtige organisatie en zijn dus niet verzekerd van investeerders, in die zin loopt Alpinvest een zeer beperkt risico. Bovendien worden eventuele verliezen aangevuld met premies van verzekerden van het ABP en PFZW. Ten tijde van de kredietcrisis in 2008 ging het veel slechter met de beleggingen van Alpinvest, onder andere hierdoor gingen de pensioenpremies van het ABP en PFZW omhoog en werden de pensioenuitkeringen niet geïndexeerd.

In 2008 publiceerde Alpinvest voor het eerst in zijn bestaan een uitgebreid jaarverslag, tot die tijd was Alpinvest 'het best bewaarde geheim op het gebied van private equity in Nederland'.^[17] Uit het jaarverslag bleek dat de kredietcrisis grote gevolgen had voor het door Alpinvest beheerde kapitaal; aandeelhouders ABP en PFZW leden in 2008 ruim 25% verlies op Alpinvest en moesten dit deel van hun private-equityportefeuille afboeken. Het gemiddelde rendement sinds de oprichting van Alpinvest viel in één keer terug van 15,6% naar 9,2%. De bonus van de directie over 2008 bedroeg € 20 miljoen. Volgens Alpinvest biedt de kapitaalschaarste ook kansen voor een organisatie die nog wel over geld beschikt, banken waren immers huiverig om te investeren. Ook zou Alpinvest kunnen profiteren van herstructureringen door probleemkredieten van anderen over te nemen en op de overnamemarkt tegen aantrekkelijke prijzen in te stappen.^[18]

• Officiële website

Zie de categorie AlpInvest Partners van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.