Rijksakademie van beeldende kunsten

Rijksakademie van Beeldende Kunsten
Sinds 1992 is de Rijksakademie gehuisvest in een voormalige Kavaleriekazerne uit 1865
Algemeen
Locatie	Amsterdam, Nederland
Opgericht	1870
Type	kunstacademie
Algemeen directeur	Emily Pethick
Staf	26
Website	www.rijksakademie.nl
Portaal    Onderwijs

De Rijksakademie van beeldende kunsten is een hogere kunstopleiding in Amsterdam. Ze vormt een internationaal platform voor startende kunstenaars, en biedt een residency programma van twee jaar voor ongeveer 50 (inter)nationale kunstenaars.

De Rijksakademie werd opgericht in 1870 door koning Willem III en was de opvolger van de Koninklijke Akademie (1820-1870), de Stads Teekenacademie (1718-1820) en de Konstkamer (17e eeuw).

In het verleden waren kunstenaars als Jan Toorop, Hendrik Petrus Berlage, George Hendrik Breitner, Willem Wiegmans, Piet Mondriaan, Constant Nieuwenhuijs, Karel Appel, Ger Lataster, Willem Hofhuizen, Jaap Min, Jan Voerman sr. en anderen verbonden aan de Rijksakademie.

In de twintigste eeuw werd Rijksacademie nog met een 'c' geschreven en was zij gevestigd in een statig, in 1874 door stadsarchitect Bastiaan de Greef ontworpen gebouw op Stadhouderskade 86. De opleiding had een academische status, vergelijkbaar met het universitair niveau.

De Rijksakademie werd niet altijd hoog aangeschreven, en werd bij haar oprichting in 1870 al als conservatief bestempeld. Het instituut had de Koninklijke Akademie moeten vervangen, maar dit leek niet gelukt. In 1938 schreef De Telegraaf: "De Rijksacademie behoort niet tot de dingen waarover men spreekt en zij leverde sedert vele jaren geen enkel belangrijk talent af." Na een lange discussie over het lot van de Rijksakademie, werd in 1985 besloten om de school niet op te heffen, maar de klaslokalen om te bouwen tot ateliers.^[1]

De Rijksakademie kreeg de vorm van een 'artist residency'; lesprogramma’s werden losgelaten, klaslokalen omgebouwd tot ateliers en leraren vervangen door ervaren kunstenaars (advisors) die individuele atelierbezoeken bij de residents afleggen. Het instituut kreeg de ondertitel Instituut voor Praktijkstudie en werd een postdoctorale opleiding. Sinds eind 1999 is de Rijksakademie verzelfstandigd; de Stichting Rijksakademie wordt gefinancierd door de sectie Cultuur van het Ministerie van OCW en door andere overheden, bedrijven en fondsen.

In 2021 werden door studenten leuzen tegen de bezetting van Palestina opgehangen aan de gevel van het gebouw. Nadat op het extremistische karakter van sommige leuzen was gewezen werden de spandoeken verwijderd.^[2]

De diatheek van de Rijksakadenie werkte sinds 1960 samen met het Lichtbeelden Instituut. Deze verzameling werd in de jaren 1970 vespreid over verschillende archieven. Ook zijn ruim 2000 prenten in bruikleen gegeven aan het Rijksprentenkabinet.

De Rijksakademie was vanaf de oprichting in 1870 gevestigd aan de Stadhouderskade. In 1992 is ze wegens ruimtegebrek verhuisd naar de voormalige "Kavaleriekazerne" aan Sarphatistraat 470.^[3] Het gebouw werd grondig verbouwd en aangepast door architect Koen van Velsen.^[4] Er zijn technische werkplaatsen ingericht voor de residents: constructie (hout, metaal, keramiek, fijnmechanica), beeld en geluid (video, film, fotografie, elektronica, interactivity, programmeren, grafiek) en chemie (verf, kunststoffen. glas). Er is een voor publiek toegankelijke bibliotheek met een uitgebreide collectie boeken en tijdschriften, een kunstcollectie die teruggaat tot de 17e eeuw en documentatiecentrum dat op afspraak toegankelijk is.

De residency-periode beslaat over het algemeen twee jaar. Jaarlijks worden uit circa 1400 aanmeldingen maximaal 25 kunstenaars geselecteerd. Circa 50 professionele kunstenaars, van wie de helft uit het buitenland afkomstig is, werken in de Rijksakademie aan onderzoek, experimenteren en ontwikkelen nieuw werk. Iedere resident heeft een eigen studio ter beschikking en kan daarnaast gebruik maken van de technische werkplaatsen, een van de vier projectruimtes en van de bibliotheek/theoriewerkplaats.

Tijdens het jaarlijkse RijksakademieOPEN weekend heeft het publiek de mogelijkheid om het werk van de residents te bekijken.

Hieronder een beknopte lijst van enkele kunstenaars, die (als resident artists) aan de academie verbonden waren en van enkele docenten:

• De Ateliers
• Groep van de figuratieve abstractie

• Officiële website

Zie de categorie Rijksakademie van beeldende kunsten van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.