Struvemeridianen
 Meridiansteinen i Hammerfest, eit av endepunkta til Struvemeridianen | |||
| Land | Noreg
 Kviterussland Moldova Ukraina | ||
|---|---|---|---|
 | Innskriven ved UNESCOs 29. sesjon i 2005. Referansenr. 1187. | ||
| Kriterium: | KULTUR II, III, IV | ||
| Sjå òg | Verdsarvstader i Norden | ||
| Bakgrunnsstoff | Struvemeridianen ved unesco.org | ||
Struvemeridianen er ei rad av 34 geodetiske målepunkt. Målepunkta går frå Hammerfest i Noreg til Svartehavet, gjennom ti ulike land og over 2 820 kilometer. Meridianen vart etablert av den tyskfødde russiske vitskapsmannen Friedrich Georg Wilhelm von Struve i åra frå 1816 til 1855. Systemet skulle hjelpa til å finna ut storleiken og forma til jorda. I starten gjekk meridianen gjennom Noreg og Sverige (som var i union) og gjennom Tsarrussland. Sommaren 2005 vart meridianen teke med på UNESCO si verdsarvliste.
Målepunkta som høyrer til
[endre | endre wikiteksten]- Meridianstøtta på Fuglenes i Hammerfest
- Fjelltoppen Lille-Raipas (Unna Ráipásaš) i Alta
- Fjelltoppen Luvddiidčohkka (Lodiken) i Kautokeino
- Fjelltoppen Bealjášvárri i Kautokeino
- «Pajtas-vaara» (Tynnyrilaki) i Kiruna
- «Kerrojupukka» (Jupukka) i Pajala
- «Pullinki» (Pullinki) i Övertorneå
- «Perra-vaara» (Perävaara) i Haparanda
- Stuor-Oivi (Sm: Stuorrahanoaivi) i Enontekis
- Avasaksa (Sm: Aavasaksa) i Övertorneå
- Nedertorneå kyrka (Fi: Alatornion kirkko) i Torneå
- Puolalakka (Fi: Oravivuori) i Korpilax
- Porlom II (Fi: Tornikallio) i Lappträsk
- Svartvira (Fi: Mustaviiri) i Pyttis
- «Mäki-päälys» (Mäkipäällys) på øyen Hogland i Finskebukta, distriktet Kingisepp
- «Hogland, Z» (Gogland, Tochka Z) også på Hogland
- «Woibifer» (Võivere) i Väike-Maarja vald
- «Katko» (Simuna) i Väike-Maarja vald
- «Dorpat» (Tartu observatorium) i Tartu
- «Karischki» (Gireišiai) i Panėmunelis, Rokiškis kommune
- «Meschkanzi» (Meškonys) i Nemenčinė, Vilnius landkommune
- «Beresnäki» (Paliepiukai) i Nemėžis, Vilnius landkommune
- «Tupischki» (Tupishki) i Oshmyany
- «Lopati» (Lopaty) i Zelva
- «Ossownitza» (Ossovnitsa) i Ivanovo
- «Tchekutsk» (Chekutsk) i Ivanovo
- «Leskowitschi» (Leskovichi) i Ivanovo
- «Rudy» (Rudi) i Rudi
- «Felschtin» (Felschtin) i Hvardiiske
- «Baranowka» (Baranowka) i Baranivka
- «Staro-Nekrassowka» (Stara Nekrasivka) i Nekrasivka
Bakgrunnsstoff
[endre | endre wikiteksten]- Miljøverndepartementet om Struvemeridianen
- UNESCO om Struvemeridianen
- Statens kartverk: Struve-linjen inn i UNESCO
- Miljøverndepartementet: Norske punkter på Struves triangelkjede
- FIG - Proposal to UNESCO for the Struve Geodetic Arc to become a World Heritage Monument
- Sveriges nästa världsarv? Arkivert 2005-10-24 ved Wayback Machine. - En artikel i tidningen Kart- och Bildteknik om Struves mätningar (pdf)]
Wikimedia Commons har multimedia som gjeld: Struvemeridianen
- Struvemeridianen i kulturminnesok.no, nettstaden til Riksantikvaren
|  | |
Årstala viser kva tid staden vart teken opp på verdsarvlista. 1Delt mellom Estland, Finland, Kviterussland, Latvia, Litauen, Moldova, Noreg, Russland, Sverige og Ukraina. | ||