Dyktatura wojskowa
Dyktatura wojskowa (hiszp. junta – rada) – system sprawowania władzy państwowej, poprzez radę wojskową ustanawianą zwykle w wyniku przeprowadzonego wojskowego zamachu stanu, w którym wojskowi łączą funkcje dowódcze z głównymi funkcjami w aparacie państwowym, rządzą opierając się na armii i z wykorzystaniem wojskowych metod działania[1].
Oznacza to w praktyce:
- obsadzanie kierowniczych stanowisk w państwie przez wojskowych, pełniących jednocześnie z funkcjami państwowymi funkcje dowódcze w armii;
- traktowanie armii (ściślej – korpusu oficerskiego) jako głównego oparcia politycznego rządów, przy pomniejszaniu roli partii politycznych lub nawet ich likwidacji;
- wciąganie wojska do sprawowania władzy w większej mierze, niż wynika to z jego naturalnych funkcji, zarówno związanych ze stosowaniem przemocy – wojsko w mniejszym lub większym stopniu przejmuje część funkcji policji i organów wymiaru sprawiedliwości, jak i do pełnienia funkcji o charakterze ewidentnie cywilnym – takich jak np. walka z analfabetyzmem, dystrybucja żywności, wykonywanie funkcji kontrolnych nad administracją cywilną lub zarządzanie przedsiębiorstwami państwowymi;
- często, nieprzestrzeganie prawa międzynarodowego (por. ONZ), powodujące sankcje.
Junta (wym. IPA: /ˈxunta/; wym. polska: chunta) to określenie pochodzące z języka hiszpańskiego, oznaczające pierwotnie związek lub radę. Obecnie powszechnie stosowane głównie w odniesieniu do państw Ameryki Łacińskiej, w których władza wojskowa przejęła rządy na drodze zbrojnego zamachu stanu. Określenie używane również w odniesieniu do dyktatur wojskowych w innych państwach[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego. Akademia Obrony Narodowej, Warszawa 2008. s. 33. [dostęp 2015-11-19].
- ↑ Mała Encyklopedia 1967 ↓, s. 605.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Mariusz Gulczyński: Wojskowe zamachy stanu i dyktatury, [w:] Panorama systemów politycznych świata, Warszawa 2004. ISBN 83-7059-643-6.
- Mariusz Gulczyński, Nauka o polityce, Warszawa: Almamer Wyższa Szkoła Ekonomiczna, 2007, ISBN 978-83-60197-49-3, OCLC 749895156.
- Mała Encyklopedia Wojskowa (A-J). Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1967.