Kangurowiec

Kangurowiec
	Dorcopsis
	Schlegel & S. Müller, 1845
	; Kangurowiec białopręgi (D. hageni)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	ssaki niższe
Nadrząd	torbacze
Rząd	dwuprzodozębowce
Nadrodzina	Macropodoidea
Rodzina	kangurowate
Podrodzina	kangury
Plemię	Dorcopsini
Rodzaj	kangurowiec
	Typ nomenklatoryczny
	Didelphis brunii Quoy & Gaimard, 1830 (= Macropus muelleri Lesson, 1827)
Gatunki
	5 gatunków (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	5 gatunków (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Kangurowiec^[2] (Dorcopsis) – rodzaj ssaków z podrodziny kangurów (Macropodinae) w obrębie rodziny kangurowatych (Macropodidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące na Nowej Gwinei i okolicznych wyspach^[3]^[4]^[5].

Morfologia

Długość ciała 42–97 cm, długość ogona 31–53,5 cm; masa ciała 3,4–11,6 kg (samce są większe i cięższe od samic)^[4]^[6].

Systematyka

Rodzaj zdefiniowali w 1845 roku niemieccy zoolodzy Hermann Schlegel i Salomon Müller w rozdziale dotyczącym opisowi trzech nowych torbaczy, opublikowanym w książce autorstwa Ceonraada Jacoba Temmincka poświęconej historii naturalnej holenderskich posiadłości zamorskich^[1]. Jako gatunek typowy autorzy wyznaczyli (oznaczenie monotypowe) kangurowca pręgowanego (D. muelleri).

Etymologia

Dorcopsis: gr. λορκας dorkas ‘gazela’; οψις opsis ‘wygląd’^[7].

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki^[8]^[6]^[3]:

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[2]	Podgatunki^[4]^[3]^[6]	Rozmieszczenie geograficzne^[4]^[3]^[6]	Podstawowe wymiary^[4]^[6]^[a]	Status IUCN^[9]
Dorcopsis atrata	Van Deusen, 1957	kangurowiec czarny	gatunek monotypowy	Wyspy d’Entrecasteaux (Wyspa Goodenougha), na południowy wschód od Nowej Gwinei	DC: 55–69 cm DO: 25–42 cm MC: 3,4–7,5 kg	CR
Dorcopsis hageni	K.M. Heller, 1897	kangurowiec białopręgi	gatunek monotypowy	północne przybrzeżne niziny Nowej Gwinei (Indonezja i Papua-Nowa Gwinea)	DC: 42–60 cm DO: 31–38 cm MC: 5–6 kg	LC
Dorcopsis luctuosa	(D’Albertis, 1874)	kangurowiec szary	2 podgatunki	niziny południowej i południowo-wschodniej Nowej Gwinei (Papua-Nowa Gwinea)	DC: 25–97 cm DO: 31–39 cm MC: 3,6–11,6 kg	VU
Dorcopsis muelleri	(Lesson, 1827)	kangurowiec pręgowany	4 podgatunki	niziny zachodniej Nowej Gwinei (włącznie z wyspami Misool, Salawati i Yapen) (Indonezja)	DC: 54–77 cm DO: 32–53 cm MC: 5–6,8 kg^[b]	LC

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, VU – gatunek narażony, CR – gatunek krytycznie zagrożony.

Opisano również gatunek wymarły z pliocenu Australii^[10]:

Dorcopsis wintercookorum Flannery, Rich, Turnbull & Lundelius, 1992

Uwagi

↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała
↑ Masa ciała dla samicy.

Przypisy

↑ ^a ^b H. Schlegel & S. Müller: Over drie buideldieren uit de familie der Reivgoeroe’s. W: C.J. Temminck: Verhandelingen over de natuurlijke geschiedenis der Nederlandsche Overzeesche Bezittingen. Leiden: in commissie bij S. en J. Luchtmans en C.C. van der Hoek, 1845, s. 130. (niderl.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 15–16. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 92. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e M. Eldridge & G. Coulson: Family Macropodidae (Kangaroos and Wallabies). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 693, 694. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Dorcopsis. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-26].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 62. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ T.S. Palmer: Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. Washington: Government Printing Office, 1904, s. 243, seria: North American Fauna. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-09]. (ang.).
↑ Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-07-29]. (ang.).
↑ T.F. Flannery, T.H. Rich, W.D. Turnbull & E.L. Lundelius. The Macropodoidea (Marsupialia) of the Early Pliocene Hamilton local fauna, Victoria, Australia. „Fieldiana”. Geology. New series. 25, s. 12, 1992. (ang.).

[9] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[11] Masa ciała dla samicy.

[Schlegel&Müller-1] H. Schlegel & S. Müller: Over drie buideldieren uit de familie der Reivgoeroe’s. W: C.J. Temminck: Verhandelingen over de natuurlijke geschiedenis der Nederlandsche Overzeesche Bezittingen. Leiden: in commissie bij S. en J. Luchtmans en C.C. van der Hoek, 1845, s. 130. (niderl.).

[Cichocki&inni-2] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 15–16. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-3] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 92. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Eldridge&Coulson-4] M. Eldridge & G. Coulson: Family Macropodidae (Kangaroos and Wallabies). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 693, 694. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).

[Wilson&Reeder-5] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Dorcopsis. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-26].

[amw-6] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 62. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[Palmer-7] T.S. Palmer: Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. Washington: Government Printing Office, 1904, s. 243, seria: North American Fauna. (ang.).

[mdd-8] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-09]. (ang.).

[10] Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-07-29]. (ang.).

[fla&inni-12] T.F. Flannery, T.H. Rich, W.D. Turnbull & E.L. Lundelius. The Macropodoidea (Marsupialia) of the Early Pliocene Hamilton local fauna, Victoria, Australia. „Fieldiana”. Geology. New series. 25, s. 12, 1992. (ang.).

[1]