Korona Aragonii

Korona Aragonii

Corona d’Aragó
Corona d’Aragón

1137–1707
Herb Flaga
Data likwidacji	1707
Władca	Filip V Hiszpański
Mapa przedstawiająca terytoria należące kiedykolwiek do Korony Aragonii
brak współrzędnych
Multimedia w Wikimedia Commons

Korona Aragonii (hiszp. corona de Aragón, kat. corona d’Aragó) – zrzeszenie kilku mniejszych państw, połączonych wspólnym monarchą, istniejące od średniowiecza w zachodniej części basenu Morza Śródziemnego. Główny trzon stanowiło Królestwo Aragonii oraz hrabstwo Barcelony (w późniejszym okresie znane jako Księstwo Katalonii).

Za początek istnienia Korony Aragonii uważa się małżeństwo hrabiego Barcelony Rajmunda Berengara IV z aragońską księżniczką Petronelą w 1137 roku^[1]. Dali oni początek tzw. dynastii barcelońskiej, która rządziła Koroną przez niemal 300 lat. W 1229 roku król Jakub I Zdobywca podbił Majorkę^[2] i przyłączył do Korony jako Królestwo Majorki. W latach 1232–45 podobnie postąpił z Królestwem Walencji^[3]. W 1282 roku syn Jakuba, Piotr, przyłączył Sycylię^[4].

W 1410 roku zmarł, nie pozostawiając męskiego potomka, król Marcin I Ludzki, kończąc historię dynastii barcelońskiej. Po dwuletnim bezkrólewiu na mocy kompromisu z Caspe tron objął Ferdynand I Sprawiedliwy, książę Kastylii, rozpoczynając rządy dynastii Trastámara^[5][6].

W latach 1503–04 Ferdynand II Aragoński pokonał wojska francuskie i przyłączył do Korony Królestwo Neapolu^[4]. Wcześniej, w 1469, ożenił się z Izabelą Kastylijską, tworząc unię personalną między Aragonią a Kastylią. Po śmierci Ferdynanda w 1516 roku władzę de facto przejęli Habsburgowie, co czasem uważane jest za koniec funkcjonowania Korony^[1].

Po wojnie o sukcesję hiszpańską, którą wygrali Burbonowie, wydali oni dekrety Nueva Planta, reformujące podział Hiszpanii i wprowadzające administrację kastylijską. Weszły one w życie w Aragonii i Walencji w 1707 roku, a w Katalonii w 1716^[7]. Administracja aragońska działała jeszcze na Sardynii do 1720 roku oraz w królestwach Sycylii i Neapolu do 1725^[8].