Mastektomia

Mastektomia (z gr. μαστός „pierś”, oraz ἐκτομή „wycięcie“) – chirurgiczne usunięcie jednej lub obu piersi, w całości lub częściowo. Mastektomia jest zazwyczaj przeprowadzana w celu leczenia lub profilaktyki raka piersi^[1][2], chociaż poddają się jej również osoby transpłciowe, w szczególności trans mężczyźni, w ramach operacyjnej korekty płci^[3][4].

Pomimo zwiększonej dostępności technik pozwalających na zachowanie piersi u pacjentów z rakiem piersi, pewne osoby mogą być skuteczniej leczone przez tradycyjne zabiegi mastektomii, w tym:

• kobiety, które przeszły już radioterapię na dotkniętą pierś^[5];
• kobiety z 2 lub więcej obszarami raka w tej samej piersi, które są zbyt odległe, aby mogły być usunięte przez 1 nacięcie chirurgiczne, przy jednoczesnym zachowaniu zadowalającego wyglądu piersi^[5];
• kobiety, u których początkowa lumpektomia wraz z (jednym lub kilkoma) powtórnymi wycięciami nie usunęła całkowicie raka;
• kobiety z niektórymi poważnymi chorobami tkanki łącznej, takimi jak skleroderma, które czynią je szczególnie wrażliwymi na skutki uboczne radioterapii^[5];
• kobiety w ciąży, które wymagałyby promieniowania jeszcze w ciąży (ryzyko uszkodzenia dziecka)^[5];
• kobiety z guzem większym niż 5 cm (2 cale)^[5], który nie kurczy się znacząco w przypadku chemioterapii bezoperacyjnej;
• kobiety z rakiem, który jest duży w stosunku do wielkości piersi^[5];
• kobiety, u których stwierdzono obecność szkodliwej mutacji genu BRCA1 lub BRCA2 i które wybrały mastektomię profilaktyczną, ponieważ są one w wysokim stopniu narażone na rozwój raka piersi;
• mężczyźni z ginekomastią;
• osoby transpłciowe cierpiące na dysforię czasami decydują się na mastektomię.

Według cancer.org, oprócz bólu pooperacyjnego i oczywistej zmiany kształtu piersi, możliwe skutki uboczne mastektomii obejmują infekcje rany, krwiaki i seroma (wysięk płynu surowiczego). Jeśli węzły chłonne również zostaną usunięte, mogą wystąpić dodatkowe efekty uboczne^[6].

Obecnie istnieje kilka różnych technik chirurgicznych w zakresie mastektomii, a rodzaj zabiegu, któremu dana osoba postanawia się poddać, zależy od takich czynników, jak wielkość, lokalizacja i zachowanie się guza (jeśli jest on obecny), czy operacja ma charakter profilaktyczny i czy osoba zamierza poddać się operacji rekonstrukcyjnej^[7].

• Mastektomia prosta: Przy tym zabiegu usuwana jest cała tkanka piersi, przy czym zawartość dołu pachowego pozostaje nienaruszona. Czasami zostaje również usunięty tzw. węzeł wartowniczy.
• Zmodyfikowana radykalna mastektomia: zabieg usunięcia gruczołu sutkowego wraz z wycięciem węzłów pachowych po tej samej stronie, z zachowaniem mięśnia piersiowego większego i mięśnia piersiowego mniejszego.
• Mastektomia radykalna: Po raz pierwszy wykonana w 1889 roku^[8], zabieg ten polega na usunięciu całej piersi, węzłów chłonnych pachowych oraz mięśni piersiowych większych i mniejszych znajdujących się za piersiami.
• Mastektomia prewencyjna, inaczej profilaktyczna

• 
  Przykłady spersonalizowanych protez brodawek sutkowych
• 
  Protezy piersi używane przez niektóre kobiety po mastektomii
• 
  Preparat z mastektomii zawierający bardzo rozległy nowotwór piersi.

Zabieg przeprowadzany jest również zapobiegawczo, jako tzw. mastektomia prewencyjna. Jest wykonywany profilaktycznie, w celu ograniczenia możliwości wystąpienia nowotworu w przyszłości. Rekomendowana jest m.in. u kobiet, u których wykryto geny odpowiedzialne za rozwój nowotworu bądź też występują inne wskazania medyczne. Mastektomia prewencyjna nie chroni jednak przed zachorowaniem w 100 procentach^[9].

Mastektomię profilaktyczną redukującą ryzyko zachorowania na raka piersi (ang. Risk-Reducing Mastectomy) wykonuje się u kobiet z grupy bardzo wysokiego ryzyka (jest ponad 10 razy większe niż u reszty populacji)^[9]. Są to najczęściej osoby z potwierdzoną mutacją genu BRCA1 i BRCA2 lub mutacją innych genów wysokiego ryzyka zachorowania na raka^[10][11]. Jedną ze znanych kobiet, które ujawniły fakt poddania się temu zabiegowi, jest aktorka Angelina Jolie^[12][13].

Informacje w projektach siostrzanych

Multimedia w Wikimedia Commons

Definicje słownikowe w Wikisłowniku

• rekonstrukcja piersi
• amputacja
• Amazonki
• biopsja piersi
• resekcja