Mulgara

Mulgara
	Dasycercus
	W. Peters, 1875
	; Przedstawiciel rodzaju – mulgara pręgoogonowa (D. cristicauda)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Nadrząd	torbacze
Rząd	niełazokształtne
Rodzina	niełazowate
Podrodzina	niełazy
Rodzaj	mulgara
	Typ nomenklatoryczny
	Chaetocercus cristicauda Krefft, 1867
Synonimy
	Chaetocercus: Krefft, 1867; Amperta Cabrera, 1919;
	Chaetocercus: Krefft, 1867; Amperta Cabrera, 1919;
Gatunki
	7 gatunków (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	7 gatunków (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Mulgara^[4]^[c] (Dasycercus) – rodzaj ssaków z podrodziny niełazów (Dasyurinae) w obrębie rodziny niełazowatych (Dasyuridae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Australii^[5]^[6]^[7].

Morfologia

Długość ciała samic 12–17 cm, długość ogona samic 6–11 cm, długość ciała samców 13–23 cm, długość ogona samców 7,5–12,5 cm; masa ciała samic 60–120 g, samców 75–185 g^[6]^[8].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1867 roku zoolog i paleontolog Johann Ludwig Gerard Krefft w artykule poświęconym klasyfikacji małych niełazowatych Australii, z opisami dwóch nowych rodzajów i jednego nowego gatunku, opublikowanym na łamach Proceedings of the Zoological Society of London^[2], jednak nazwa – Chaetocercus – okazała się młodszym homonimem rodzaju ptaków, który opisał w 1855 roku angielski zoolog John Edward Gray; nową nazwę – Dasycercus – dla rodzaju torbaczy ukuł w 1875 roku niemiecki zoolog i botanik Wilhelm Peters^[1]. Jako gatunek typowy Krefft wyznaczył (oznaczenie monotypowe) mulgarę pręgoogonową (D. cristicauda).

Etymologia

Chaetocercus: gr. χαιτη khaitē ‘długie włosy, grzywa’; κερκος kerkos ‘ogon’^[9].
Dasycercus: gr. δασυς dasus ‘włochaty, kudłaty, gruby, gęsty’; κερκος kerkos ‘ogon’^[10].
Amperta: rodzima, australijska nazwa amperta dla mulgary pręgoogonowej^[3]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Chaetocercus cristicauda Krefft, 1867.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki^[11]^[5]:

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[4]	Podgatunki^[6]^[5]^[8]	Rozmieszczenie geograficzne^[6]^[5]^[8]	Podstawowe wymiary^[6]^[8] (DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała)	Status IUCN^[12]
Dasycercus blythi	(Waite, 1904)	mulgara kosmatoogonowa	monotypowy	środkowa Australia Zachodnia, południowe Terytorium Północne i izolowany obszar w północnej Australii Południowej i zachodnim Queensland	DC: 12–16,5 cm; DO: 6–10 cm; MC: 60–110 g	LC
Dasycercus cristicauda	(Krefft, 1867)	mulgara pręgoogonowa	monotypowy	południowe Terytorium Północne, środkowo-północna Australia Południowa i południowo-zachodni Queensland	DC: 12–23 cm; DO: 8–12,5 cm; MC: 65–185 g	NT
Dasycercus hillieri	(O. Thomas, 1905)		monotypowy^[13]	środkowo-wschodnia Australia Południowa^[13]	DC: około 15 cm; DO: około 100 cm; MC: brak danych (holotyp)^[14]	NE
Dasycercus archeri	Newman-Martin & Travouillon, 2023		monotypowy^[13]	południowo-zachodnia Australia Południowa^[13]	brak danych^[13]	NE ^[d]
Dasycercus marlowi	Newman-Martin & Travouillon, 2023		monotypowy^[13]	południowe Terytorium Północne^[13]	brak danych^[13]	NE ^[d]
Dasycercus woolleyae	Newman-Martin & Travouillon, 2023		monotypowy^[13]	Australia Zachodnia i Terytorum Zachodnie^[13]	brak danych^[13]	NE ^[d]

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, NT – gatunek bliski zagrożenia; NE – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.

Opisano również gatunek wymarły z pliocenu Australii^[15]:

Dasycercus worboysi Dawson, Muirhead & Wroe, 1999

Uwagi

↑ Nowa nazwa dla Chaetocercus Krefft, 1867.
↑ Młodszy homonim Chaetocercus J.E. Gray, 1855 (Aves).
↑ Nazwa mulgara używana jest również w odniesieniu do gatunku D. cristicauda.
↑ ^a ^b ^c Takson prawdopodobnie wymarły^[11].

Przypisy

↑ ^a ^b W.C.H. Peters. Zwei neuen Beuteltieren aus Neu-Guinea vor, welche dem Museo civico von Genua geboren. „Sitzungsberichte der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin”. Jahrgang 1875, s. 73, 1875. (niem.).
↑ ^a ^b J.L.G. Krefft. On the classification of the small Dasyuridae of Australia, with descriptions of two new genera and one new species. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 34, s. 434, 1866. (ang.).
↑ ^a ^b A. Cabrera: Genera mammalium. Madrid: Imprenta y Librería de Nicolás Moya, Garcilaso, 1919, s. 65. (hiszp.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 7. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 60. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e A.M. Baker: Family Dasyuridae (Carnivorous Marsupials). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 289, 290. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Genus Dasycercus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-22].
↑ ^a ^b ^c ^d Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 43. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 177.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 216.
↑ ^a ^b N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-07-17]. (ang.).
↑ Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-05-10]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k J. Newman-Martin, K.J. Travouillon, N. Warburton, M. Barham & A.J. Blyth. Taxonomic review of the genus Dasycercus (Dasyuromorphia: Dasyuridae) using modern and subfossil material; and the description of three new species. „Alcheringa: An Australasian Journal of Palaeontology”. 47 (4), s. 624–661, 2023. DOI: 10.1080/03115518.2023.2262083. (ang.).
↑ O. Thomas. On some Australasian mammals. „The Annals and magazine of natural history”. Seventh series. 16 (94), s. 427, 1905. (ang.).
↑ L. Dawson, J. Muirhead & S. Wroe. The Big Sink Local Fauna: a lower Pliocene mammalian fauna from the Wellington Caves complex, Wellington, New South Wales. „Records of the Western Australian Museum”. Supplement. 57, s. 268, 1999. (ang.).

Bibliografia

T.S. Palmer: Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. Waszyngton: Government Printing Office, 1904, s. 71–718, seria: North American Fauna. (ang.).

[1] Nowa nazwa dla Chaetocercus Krefft, 1867.

[3] Młodszy homonim Chaetocercus J.E. Gray, 1855 (Aves).

[a-7] Nazwa mulgara używana jest również w odniesieniu do gatunku D. cristicauda.

[ex-18] Takson prawdopodobnie wymarły^[11].

[Peters-2] W.C.H. Peters. Zwei neuen Beuteltieren aus Neu-Guinea vor, welche dem Museo civico von Genua geboren. „Sitzungsberichte der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin”. Jahrgang 1875, s. 73, 1875. (niem.).

[Krefft-4] J.L.G. Krefft. On the classification of the small Dasyuridae of Australia, with descriptions of two new genera and one new species. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 34, s. 434, 1866. (ang.).

[Cabrera-5] A. Cabrera: Genera mammalium. Madrid: Imprenta y Librería de Nicolás Moya, Garcilaso, 1919, s. 65. (hiszp.).

[Cichocki&inni-6] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 7. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[icmw-8] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 60. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[hmw-9] A.M. Baker: Family Dasyuridae (Carnivorous Marsupials). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 289, 290. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).

[Wilson&Reeder-10] D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Genus Dasycercus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-22].

[amw-11] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 43. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/item/88553#page/185/mode/1up_177]-12] Palmer 1904 ↓, s. 177.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/item/88553#page/224/mode/1up_216]-13] Palmer 1904 ↓, s. 216.

[mdd-14] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-07-17]. (ang.).

[15] Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-05-10]. (ang.).

[mar&inni-16] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k J. Newman-Martin, K.J. Travouillon, N. Warburton, M. Barham & A.J. Blyth. Taxonomic review of the genus Dasycercus (Dasyuromorphia: Dasyuridae) using modern and subfossil material; and the description of three new species. „Alcheringa: An Australasian Journal of Palaeontology”. 47 (4), s. 624–661, 2023. DOI: 10.1080/03115518.2023.2262083. (ang.).

[tho-17] O. Thomas. On some Australasian mammals. „The Annals and magazine of natural history”. Seventh series. 16 (94), s. 427, 1905. (ang.).

[daw&inni-19] L. Dawson, J. Muirhead & S. Wroe. The Big Sink Local Fauna: a lower Pliocene mammalian fauna from the Wellington Caves complex, Wellington, New South Wales. „Records of the Western Australian Museum”. Supplement. 57, s. 268, 1999. (ang.).

[a]