Piotr Tylicki

Sukcesja apostolska
Data konsekracji	październik 1595
Konsekrator	Bernard Maciejowski
Współkonsekrowani biskupi
Szymon Rudnicki	6 maja 1605

Piotr Tylicki
Data i miejsce urodzenia	1543 ; Kowal
Data i miejsce śmierci	13 lipca 1616 ; Kraków
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Nominacja biskupia	1595 (biskup chełmiński) 1600 (biskup warmiński) 1603 (biskup włocławski) 1607 (biskup krakowski)
Sakra biskupia	październik 1595
	Multimedia w Wikimedia Commons

Piotr Tylicki herbu Lubicz (ur. 1543 w Kowalu koło Włocławka, zm. 13 lipca 1616 w Krakowie) – biskup krakowski w latach 1607–1616, kujawski w latach 1604–1606, warmiński w latach 1600–1603, biskup chełmiński w latach 1595–1600, podkanclerzy koronny w latach 1598–1605, referendarz wielki koronny w latach 1591–1595, sekretarz wielki koronny (duchowny) w latach 1585–1595, sekretarz królewski^[1] Senator uczestniczący w sejmach: 1601, 1603, 1605, 1606, 1607, 1609, 1611, 1613 (I), 1613 (II) i 1615 roku^[2].

Życiorys

Pochodził z niezamożnej szlachty, był synem Andrzeja, wójta miasta Kowala. Studiował prawo w Akademii Krakowskiej, w wieku 45 lat przyjął święcenia diakonatu. Pracował w kancelarii królewskiej, za panowania Stefana Batorego został sekretarzem królewskim; zgromadził wiele beneficjów kościelnych – był kanonikiem w Przemyślu, Warszawie, Sandomierzu, Krakowie, Płocku, Poznaniu i na Warmii (1584), scholastykiem w Łęczycy, prepozytem w Gnieźnie oraz proboszczem w Małogoszczu. W 1591 został z nominacji króla Zygmunta Wazy referendarzem koronnym, w latach 1598–1604 sprawował godność podkanclerzego koronnego. Towarzyszył królowi Zygmuntowi w nieudanej wyprawie w obronie tronu Szwecji (1598).

Po śmierci biskupa chełmińskiego Piotra Kostki w styczniu 1595 otrzymał nominację królewską na to biskupstwo; 17 sierpnia 1595 został zatwierdzony przez papieża i konsekrowany w Krakowie w październiku 1595; został jednocześnie administratorem diecezji pomezańskiej. Jako biskup wprowadził do Torunia jezuitów, przeciwstawiał się jednocześnie budowie szkół i kościołów ewangelickich. W 1597 przeprowadził wizytację generalną biskupstwa. W 1599 nadał nowe statuty kapitule chełmińskiej, a w 1600 erygował nowy, piąty kanonikat w kapitule. Poparł projekt kodyfikacji pruskiego prawa ziemskiego (1598). 5 czerwca 1600 został wybrany przez kapitułę warmińską biskupem diecezji warmińskiej; otrzymał papieską prekonizację 7 października 1600 i objął rządy w lutym 1601. W okresie sprawowania rządów w diecezji warmińskiej zajmował się przede wszystkim sprawami państwowymi, m.in. prowadził akcję dyplomatyczną, mającą na celu pozyskanie elektora brandenburskiego dla koalicji antyszwedzkiej; odbył jednak generalną wizytację diecezji warmińskiej, a także nadał nową regułę zakonowi katarzynek w Braniewie (1602). W bieżącej pracy w diecezji był zastępowany przez administratora, kanonika Jana Pisińskiego.

W listopadzie 1603 został mianowany przez króla biskupem kujawsko-pomorskim, objął rządy w nowej diecezji latem 1604; już w styczniu 1607 został przeniesiony na biskupstwo krakowskie, gdzie pozostał do końca życia. W diecezji krakowskiej zajął się wprowadzaniem reform soboru trydenckiego, dbał o dyscyplinę wśród duchowieństwa. Wspierał Akademię Krakowską, a także klasztory, szpitale i kościoły. Ufundował stypendium dla studentów Akademii Krakowskiej pochodzących z Warmii; w 1615 razem z bratem Jakubem ufundował kaplicę Tylickich w kościele dominikanów św. Mikołaja w Toruniu.

W 1612 roku biskup nadał prawa miejskie ówczesnemu Miastku. Ustanowił własny herb i liczne przywileje oraz ufundował szkołę parafialną i kościół, który wyposażył w wiele cennych dzieł z prywatnych zbiorów. Z wdzięczności za przywrócenie przez Piotra Tylickiego świetności Miastku ludność zmienia nazwę miejscowości na Tylicz.

Przypisy

↑ Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV-XVIII wieku. Spisy". Oprac. Krzysztof Chłapowski, Stefan Ciara, Łukasz Kądziela, Tomasz Nowakowski, Edward Opaliński, Grażyna Rutkowska, Teresa Zielińska. Kórnik 1992, s. 137, 146, 211.
↑ Leszek Andrzej Wierzbicki, Senatorowie koronni na sejmach Rzeczypospolitej, Warszawa 2017, s. 161-162.

Bibliografia

PiotrP. Nitecki PiotrP., Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965–1999, HenrykH. Gulbinowicz, Warszawa: „Pax”, 2000, ISBN 83-211-1311-7, OCLC 189782455 .
Tadeusz Oracki, Słownik biograficzny Warmii, Prus Książęcych i Ziemi Malborskiej od połowy XV do końca XVIII wieku, Olsztyn 1988.
Piotr Tylicki [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2018-08-02] (ang.).

[1] Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV-XVIII wieku. Spisy". Oprac. Krzysztof Chłapowski, Stefan Ciara, Łukasz Kądziela, Tomasz Nowakowski, Edward Opaliński, Grażyna Rutkowska, Teresa Zielińska. Kórnik 1992, s. 137, 146, 211.

[2] Leszek Andrzej Wierzbicki, Senatorowie koronni na sejmach Rzeczypospolitej, Warszawa 2017, s. 161-162.

[1]

Biskupi diecezjalni kujawsko-pomorscy	Swidger (1133) Warner (1148) Onold (1161–1180) Stefan (1187–1198) Ogerius (1206–1212) Barta (1213–1220) Michał (1222–1252) Wolimir (1252–1275) Albierz (Wojciech) (1275–1283) Wisław (1283–1300) Gerward (1300–1323) Maciej z Gołańczy (1324–1364) Zbylut z Wąsosza (1364–1383) Teodoryk (1383) Jan Kropidło (1384–1389) Henryk VIII legnicki (1389–1398) Mikołaj Kurowski (1399–1402) Jan Kropidło (1402–1421) Jan Pella (1421–1428) Jan Szafraniec (1428–1433) Władysław Oporowski (1433–1449) Jan Gruszczyński (1450–1463) Jan Lutkowic z Brzezia (1463–1464) Jakub z Sienna (1464–1472) Zbigniew Oleśnicki (1473–1481) Andrzej Oporowski (1481–1483) Piotr z Bnina Moszyński (1484–1493) Krzesław Kurozwęcki (1494–1503) Wincenty Przerębski (1503–1513) Maciej Drzewicki (1513–1531) Jan Karnkowski (1531–1538) Łukasz Górka (1538–1542) Mikołaj Dzierzgowski (1542–1546) Andrzej Zebrzydowski (1546–1551) Jan Drohojowski (1551–1557) Jakub Uchański (1557–1565) Mikołaj Wolski (1565–1567) Stanisław Karnkowski (1567–1580) Hieronim Rozdrażewski (1581–1600) Jan Tarnowski (1600–1603) Piotr Tylicki (1603–1607) Wojciech Baranowski (1608) Maciej Pstrokoński (1608–1609) Wawrzyniec Gembicki (1610–1616) Paweł Wołucki (1616–1622) Andrzej Lipski (1622–1631) Maciej Łubieński (1631–1642) Mikołaj Wojciech Gniewosz (1642–1654) Kazimierz Florian Czartoryski (1654–1673) Jan Gembicki (1674–1675) Stanisław Sarnowski (1675–1680) Bonawentura Madaliński (1680–1691) Stanisław Kazimierz Dąmbski (1691–1700) Stanisław Szembek (1700–1705) Konstanty Felicjan Szaniawski (1705–1720) Krzysztof Antoni Szembek (1720–1739) Adam Stanisław Grabowski (1739–1741) Walenty Aleksander Czapski (1741–1751) Antoni Sebastian Dembowski (1751–1763) Antoni Kazimierz Ostrowski (1763–1776) Józef Ignacy Rybiński (1777–1806) Franciszek Skarbek-Malczewski (1815–1818)
Biskupi diecezjalni kujawsko-kaliscy	Andrzej Wołłowicz (1818–1822) Józef Szczepan Koźmian (1822–1831) Walenty Maciej Tomaszewski (1836–1850) Jan Michał Marszewski (1856–1867) Wincenty Teofil Popiel (1875–1883) Aleksander Kazimierz Bereśniewicz (1883–1902) Stanisław Zdzitowiecki (1902–1925)
Biskupi diecezjalni włocławscy	Stanisław Zdzitowiecki (1925–1927) Władysław Krynicki (1927–1928) Karol Radoński (1928–1951) Antoni Pawłowski (1951–1968) Jan Zaręba (1968–1970 adm. apost.) Jan Zaręba (1970–1986) Henryk Muszyński (1987–1992) Bronisław Dembowski (1992–2003) Wiesław Mering (2003–2021) Krzysztof Wętkowski (od 2021)
Biskupi pomocniczy	Stefan? (1347–1348) Jan (1349) Benedykt Vallati? (po 1364–przed 1380) Dominik de Firmo? (po 1373–przed 1380) Stefan ze Lwowa (1384–1416/1417) Jan Kaldeborn (1402–1411/1412) Ulryk Prunhofer (1414/1415–1417) Wacław Sporer (1417?–1421?) Godswin Comhaer? (1437) Jan Scheffchen (1438–1442) Jan (1440–1447) Jan (1444) Mikołaj Rusin (1447–1474) Aleksander Myszczyński (1514–1540) Jan Dziaduski (1540–1543) Maciej Walerian z Warszawy (1543–1547) Adam Mierchowski (1565–1574) Andrzej Blinowski (1574) Maciej Wielicki (1581–1585) Jan Rozdrażewski Nowomiejski (1587–1597) Franciszek Łącki (1597–1617) Baltazar Miaskowski (1617–1632) Krzysztof Charbicki (1634–1638) Wacław Paprocki (1639–1642) Piotr Mieszkowski (1643–1648) Mikołaj Krasicki (1649–1652) Walerian Wilczogórski (1652–1653) Stanisław Domaniewski (1654–1677) Piotr Paweł Mieszkowski (1678–1692) Andrzej Albinowski (1695–1706) Wojciech Ignacy Bardziński (1709–1723) Franciszek Antoni Kobielski (1725–1736) Aleksander Tomasz Działyński (1737–1739) Franciszek Kanigowski (1740–1759) Antoni Kazimierz Ostrowski (1758–1763 koadiutor) Jan Dembowski (1759–1788) Józef Ignacy Rybiński (1774–1777 koadiutor) Maciej Grzegorz Garnysz (1776–1781) Ludwik Stanisław Górski (1781–1799) Marcin Chyczewski (1789–1796) Feliks Łukasz Lewiński (1795–1819) Józef Marceli Dzięcielski (1819–1825) Józef Goldtmann (1838–1844) Tadeusz Łubieński (1844–1861) Karol Ludwik Pollner (1884–1887) Henryk Piotr Kossowski (1889–1903) Władysław Krynicki (1918–1927) Wojciech Owczarek (1918–1938) Michał Kozal (1939–1943) Franciszek Korszyński (1946–1962) Kazimierz Majdański (1962–1979) Jan Zaręba (1963–1968) Czesław Lewandowski (1973–1997) Roman Andrzejewski (1981–2003) Stanisław Gębicki (2000–2020)