Przekrój (czasopismo)

Przekrój

Częstotliwość	rocznik
Państwo	Polska
Wydawca	Fundacja Przekrój
Tematyka	społeczno-kulturalna
Język	polski
Pierwszy numer	19 grudnia 2016
Redaktor naczelny	Sylwia Niemczyk i Joanna Domańska
Stali współpracownicy	Marcin Orliński, Marek Raczkowski, Paulina Wilk
Średni nakład	139 900[1] egz.
Format	A3[2]
Liczba stron	160[2]
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Przekrój (1945–2013)

Częstotliwość	tygodnik
Państwo	Polska
Adres	ul. Ślusarska 9/28 30-702 Kraków
Wydawca	Presspublica[3]
Tematyka	społeczno-kulturalna
Pierwszy numer	15 kwietnia 1945
Ostatni numer	30 września 2013
Redaktor naczelny	Zuzanna Ziomecka i Marcin Prokop[a][4]
Średni nakład	(05/2012) 52 225[5] egz.
Format	A4
Liczba stron	84[4]
ISSN	0033-2488
OCLC	263652539
Strona internetowa

Przekrój – polskie czasopismo społeczno-kulturalne^[6] wydawane w latach 1945–2013 w Krakowie (w latach 2002–2009 w Warszawie) jako tygodnik i ponownie od 2016 roku w Warszawie jako kwartalnik (numery 3556-3584) i rocznik (od numeru 3585).

Założony przez Mariana Eilego, który był redaktorem naczelnym pisma przez 24 lata^[7]. Pierwszy numer ukazał się 15 kwietnia 1945 roku. W 561 numerze wydanym 8 stycznia 1956 roku pojawiła się krzyżówka. W połowie lat 1970. tygodnik osiągał rekordowe nakłady ponad 700 tys. egzemplarzy^[8].

Do 2002 był wydawany w Krakowie. Następnie, po zakupie tytułu przez szwajcarski koncern Edipresse Polska, siedzibę przeniesiono do Warszawy. Po przeniesieniu redakcji do Warszawy i zmianie zespołu redakcyjnego „Przekrój” zmienił swój styl, a większość stałych współpracowników zrezygnowała ze współpracy. 27 sierpnia 2009 roku wydawnictwo Edipresse poinformowało o sprzedaży tygodnika „Przekrój” Grzegorzowi Hajdarowiczowi. Od 1 lipca 2011 r. redakcja miała siedzibę ponownie w Krakowie (w części miasta Zabłocie), w Warszawie pozostawała tylko jej część. W październiku 2013 r. nowym właścicielem tygodnika „Przekrój” został fotograf Tomasz Niewiadomski. Ostatni numer „Przekroju” wydany przez Gremi Media ukazał się w poniedziałek 30 września 2013 roku^[9][10].

W grudniu 2016 r. Tomasz Niewiadomski wznowił wydawanie pisma w formie kwartalnika poświęconego tematyce społecznej i kulturalnej, obejmując równocześnie stanowisko redaktora naczelnego^[7].

Średni nakład to 52 225 egz., zaś sprzedaż wynosiła 18 749 (według danych ZKDP za maj 2012)^[5]. W grudniu 2016 r. wznowiony Przekrój początkowo zaplanowano wydawać w nakładzie 50 tys. egz., jednak nakład został szybko wyczerpany, w związku z czym pod koniec grudnia zaplanowano dodruk 29,9 tys. egzemplarzy^[2], a pod koniec stycznia kolejnych 60 tys. sztuk^[1] – ostatecznie sprzedaż sięgnęła 100 tys. egzemplarzy^[11]. W przypadku drugiego numeru kwartalnika zdecydowano się na wydanie go w nakładzie 130 tys. egz. i w zwiększonej objętości 164 stron (zamiast 148)^[12]. Nakład trzeciego numeru ustalono na poziomie 130 tys. sztuk^[11].

Począwszy od 30 listopada 2018 r. Przekrój Sp. z o.o. weszła w skład Fundacji Przekrój, a dotychczasowy właściciel spółki i redaktor naczelny czasopisma Tomasz Niewiadomski jako fundator wszedł w skład rady fundacji, a redaktor naczelną została Miłada Jędrysik^[13]. Od marca 2020 redaktor naczelną jest Joanna Domańska^[14][15]. W październiku 2021 Sylwia Niemczyk zastąpiła ją na stanowisku redaktor naczelnej serwisu internetowego^[16].

Od 2024 roku „Przekrój” przeszedł na cykl roczny, ukazują się dwa wydania rocznika: po polsku i angielsku. Pracę straciła także część zespołu redakcyjnego^[17].

Ten artykuł od 2012-03 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Tygodnik „Przekrój” był jednym z ważnych czynników kulturotwórczych w okresie PRL. Redakcja wskazywała czytelnikom „okno na świat”^[18]. Treści promowały zachodnioeuropejską kulturę, dobry gust. Barbara Hoff uczyła Polki jak modnie ubierać się, a Jan Kamyczek – reguł savoir-vivre’u. Popularyzowano sztukę nowoczesną, zasady zdrowego żywienia, jazz i motoryzację. Czytelnicy mieli możność zapoznania się z twórczością wybitnych pisarzy i plastyków z całego świata. To „Przekrój” wypromował Daniela Mroza i Sławomira Mrożka, a stałymi współpracownikami byli m.in.: Ludwik Jerzy Kern, Zbigniew Lengren, Jerzy Waldorff, Lucjan Kydryński i Konstanty Ildefons Gałczyński^[19]. Do historii przeszły słynne krzyżówki z „Przekroju”, do rozwiązania których należało wykazać się wiedzą, inteligencją i humorem.

Od 2005 redakcja przyznawała nagrodę Fenomen „Przekroju”.

W czerwcu 2011 roku Małopolska Biblioteka Cyfrowa rozpoczęła publikację archiwalnych wydań tygodnika^[20], które dostępne są poprzez Internet.

• Marian Eile: 1945–1969
• Mieczysław Kieta: 1969–1973
• Mieczysław Czuma: 1973–2000
• Maciej Piotr Prus: 2000–2001
• Józef Lubiński: 2001
• Jacek Rakowiecki: 2001–2002
• Roman Kurkiewicz: 2002^[21]
• Piotr Najsztub: 2002–2006
• Mariusz Ziomecki: 2006–2007
• Jacek Kowalczyk: 2007–2009
• Katarzyna Janowska: 2010–2011
• Artur Rumianek: 2011^[22]
• Donat Szyller: wrzesień – 31 grudnia 2011 (p.o.)^[22]
• Roman Kurkiewicz: 1 stycznia 2012^[21] – 8 października 2012^[3]
• Zuzanna Ziomecka i Marcin Prokop: 2012^[4] – październik 2013
• Tomasz Niewiadomski: grudzień 2016 r. – listopad 2018 r.
• Miłada Jędrysik: listopad 2018 – luty 2020^[13]
• Joanna Domańska: od marca 2020 – 2021 (serwis internetowy przekroj.pl)^[16]
• Joanna Domańska: od marca 2020^[14][15] – obecnie (kwartalnik)^[23]
• Sylwia Niemczyk: 2021^[16] – obecnie (serwis internetowy przekroj.pl)^[23]

Na przestrzeni lat z „Przekrojem” współpracowali m.in.:

• Oficjalna strona rocznika (pol. • ang.)
• „Przekrój” w wersji elektronicznej w formacie Djvu – Małopolska Biblioteka Cyfrowa