Rdestowiec

Rdestowiec
	; Rdestowiec ostrokończysty
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	goździkopodobne
Rząd	goździkowce
Rodzina	rdestowate
Rodzaj	rdestowiec
	Nazwa systematyczna
	Reynoutria Houtt.; Natuurl. Hist. 2(8): 639. 31 Dec 1777
	Typ nomenklatoryczny
	Reynoutria japonica Houtt
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Rdestowiec (Reynoutria Houtt.) – rodzaj roślin z rodziny rdestowatych. Obejmuje 6 gatunków^[4]. Rośliny te występują naturalnie we wschodniej Azji – na obszarze od Rosyjskiego Dalekiego Wschodu po Półwysep Indochiński^[4]. Jako rośliny introdukowane i inwazyjne są rozpowszechnione na rozległych obszarach Europy i Ameryki Północnej, zawleczone zostały także do Nowej Zelandii i Południowej Afryki^[4]. Rdestowce są we florze Europy Środkowej holoagriofitami i należą tu do najbardziej inwazyjnych kenofitów. W Polsce rosną dwa gatunki – rdestowiec ostrokończysty R. japonica i rdestowiec sachaliński R. sachalinensis oraz mieszaniec między nimi – rdestowiec czeski R. ×bohemica^[5].

Morfologia

Pokrój: Okazałe byliny do 3 m wysokości o zgrubiałych kłączach^[6].
Łodygi: Tęgie, nagie i puste w środku^[6].
Liście: Pojedyncze, skrętoległe i ogonkowe. Blaszka liściowa duża, całobrzega, szerokojajowata do eliptycznej, od spodu ogruczolona^[6]^[7].
Kwiaty: Drobne, zebrane w rozgałęzione kwiatostany wyrastające z kątów liści. Kwiaty są jednopłciowe, a rośliny dwupienne. Okwiat trwały, 5-krotny, 3 zewnętrzne działki z oskrzydleniem zbiegającym na szypułkę. Pręciki w liczbie 8. Szyjek słupka 3^[6]^[7].
Owoce: Niewielkie, owalne i trójgraniaste orzeszki^[6]^[7].

Systematyka

Pozycja taksonomiczna

Takson wyodrębniany jest w randze rodzaju. Niegdyś włączany był w randze sekcji do rodzaju rdestówka Fallopia^[8]^[2], ale analizy filogenetyczne wykazały, że jest on siostrzany względem rodzajów Fallopia i Muehlenbeckia. W takiej sytuacji włączanie rdestowców do rodzaju rdestówka czyniło z tego ostatniego takson parafiletyczny^[9]. Do cech wyróżniających rdestowce od przedstawicieli rodzaju Fallopia należą prosto wzniesione łodygi, kwiaty funkcjonalnie jednopłciowe oraz frędzelkowate znamiona^[8].

Wszystkie trzy rodzaje (Reynoutria, Fallopia i Muehlenbeckia) wyodrębniane są w podplemię Reynoutriineae, wchodzące w skład plemienia Polygoneae w obrębie rodziny rdestowatych (Polygonaceae)^[10]^[11]^[9].

Pozycja rodzaju na tle kladogramu podrodziny Polygonoideae^[2]^[9]

Oxygonum

Persicaria

	Bistorta

	Aconogonon + Koenigia

Fagopyrum

Pteroxygonum

	Calligonum

	Pteropyrum

Oxyria

	Rumex

	Rheum

Knorringia

Reynoutria

	Fallopia

	Muehlenbeckia

Duma

	Atraphaxis

	Polygonum

Wykaz gatunków^[4]

Reynoutria ×bohemica Chrtek & Chrtková – rdestowiec czeski
Reynoutria ciliinervis (Nakai) Moldenke
Reynoutria compacta (Hook.f.) Nakai
Reynoutria forbesii (Hance) T.Yamaz.
Reynoutria japonica Houtt. – rdestowiec ostrokończysty
Reynoutria multiflora (Thunb.) Moldenke
Reynoutria sachalinensis (F.Schmidt) Nakai – rdestowiec sachaliński

Stan prawny

Wszystkie trzy występujące w Polsce taksony z tego rodzaju uznawane są za gatunki inwazyjne, groźne dla rodzimej przyrody. Ich wprowadzanie do środowiska lub przemieszczanie w środowisku przyrodniczym jest zabronione przez Ustawę o ochronie przyrody z 2004 roku. Od 2012 roku także ich import, posiadanie, prowadzenie hodowli, rozmnażanie i sprzedaż wymagają specjalnego pozwolenia Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska. Nieprzestrzeganie wymienionych ograniczeń według ustawy o ochronie przyrody jest wykroczeniem podlegającym karze aresztu lub grzywny pieniężnej^[12]^[13].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).
↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-25].
↑ ^a ^b ^c ^d Reynoutria Houtt.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-07-30].
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 147, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Reynoutria. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2012-10-16]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Zając A. 1992. Reynoutria Houtt. (Polygonum L. pro p.). W: Jasiewicz A. (red.). Flora Polski. Rośliny naczyniowe. Tom 3. Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, Kraków. ISBN 83-85444-06-8
↑ ^a ^b Gabriele Galasso, Enrico Banfi, Fabrizio De Mattia, Fabrizio Grassi, Sergio Sgorbati, Massimo Labra. Molecular phylogeny of Polygonum L. s.l. (Polygonoideae, Polygonaceae), focusing on European taxa: preliminary results and systematic considerations based on rbcL plastidial sequence data. „Atti Soc. it. Sci. nat. Museo civ. Stor. nat. Milano”. 150 (I), s. 113-148, 2009. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Tanja M. Schuster, James L. Reveal, Michael J. Bayly, Kathleen A. Kron. An updated molecular phylogeny of Polygonoideae (Polygonaceae): Relationships of Oxygonum, Pteroxygonum, and Rumex, and a new circumscription of Koenigia. „Taxon”. 64, 6, s. 1188-1208, 2015. DOI: 10.12705/646.5.
↑ Schuster, Tanja M., Wilson, Karen L., Kron, Kathleen A.. Phylogenetic relationships of Muehlenbeckia, Fallopia, and Reynoutria (polygonaceae) investigated with chloroplast and nuclear sequence data. „International Journal of Plant Sciences”. 172, 8, s. 1053(14), 2011. (ang.).
↑ Schuster, Tanja M.; Reveal, James L.; Kron, Kathleen A.. Phylogeny of Polygoneae (Polygonaceae: Polygonoideae). „Taxon”. 60, 6, s. 1653-1666, 2011. (ang.).
↑ Tekst ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2022 r. poz. 916)
↑ Tekst rozporządzenia z dnia 9 września 2011 r. w sprawie listy roślin i zwierząt gatunków obcych, które w przypadku uwolnienia do środowiska przyrodniczego mogą zagrozić gatunkom rodzimym lub siedliskom przyrodniczym (Dz.U. z 2011 r. nr 210, poz. 1260)

Linki zewnętrzne

Kompendium. Metody zwalczania rdestowców. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Warszawa 2022

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).

[3] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-25].

[powo-4] Reynoutria Houtt.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-07-30].

[checklist-5] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 147, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[china-6] Reynoutria. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2012-10-16]. (ang.).

[jesiewicz-7] Zając A. 1992. Reynoutria Houtt. (Polygonum L. pro p.). W: Jasiewicz A. (red.). Flora Polski. Rośliny naczyniowe. Tom 3. Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, Kraków. ISBN 83-85444-06-8

[galasso-8] Gabriele Galasso, Enrico Banfi, Fabrizio De Mattia, Fabrizio Grassi, Sergio Sgorbati, Massimo Labra. Molecular phylogeny of Polygonum L. s.l. (Polygonoideae, Polygonaceae), focusing on European taxa: preliminary results and systematic considerations based on rbcL plastidial sequence data. „Atti Soc. it. Sci. nat. Museo civ. Stor. nat. Milano”. 150 (I), s. 113-148, 2009. (ang.).

[tanja-9] Tanja M. Schuster, James L. Reveal, Michael J. Bayly, Kathleen A. Kron. An updated molecular phylogeny of Polygonoideae (Polygonaceae): Relationships of Oxygonum, Pteroxygonum, and Rumex, and a new circumscription of Koenigia. „Taxon”. 64, 6, s. 1188-1208, 2015. DOI: 10.12705/646.5.

[schuster-10] Schuster, Tanja M., Wilson, Karen L., Kron, Kathleen A.. Phylogenetic relationships of Muehlenbeckia, Fallopia, and Reynoutria (polygonaceae) investigated with chloroplast and nuclear sequence data. „International Journal of Plant Sciences”. 172, 8, s. 1053(14), 2011. (ang.).

[schuster2-11] Schuster, Tanja M.; Reveal, James L.; Kron, Kathleen A.. Phylogeny of Polygoneae (Polygonaceae: Polygonoideae). „Taxon”. 60, 6, s. 1653-1666, 2011. (ang.).

[uoop2004-12] Tekst ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2022 r. poz. 916)

[obce-13] Tekst rozporządzenia z dnia 9 września 2011 r. w sprawie listy roślin i zwierząt gatunków obcych, które w przypadku uwolnienia do środowiska przyrodniczego mogą zagrozić gatunkom rodzimym lub siedliskom przyrodniczym (Dz.U. z 2011 r. nr 210, poz. 1260)

[1]