1886

**1886. po kalendarima**
Gregorijanski	1886. (MDCCCLXXXVI)
Ab urbe condita	2639.
Islamski	1303–1304.
Iranski	1264–1265.
Hebrejski	5646–5647.
Bizantski	7394–7395.
Koptski	1602–1603.
	Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1941–1942.
• Shaka Samvat	1808–1809.
• Kali Yuga	4987–4988.
	Kineski
• Kontinualno	4522–4523.
• 60 godina	Yang Vatra Pas; (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11886.
	p • r • u
	Podrobnije: Kalendarska era

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	18. vijek – 19. vijek – 20. vijek
Decenija:	1850-e 1860-e 1870-e – 1880-e – 1890-e 1900-e 1910-e
Godine:	1883 1884 1885 – 1886 – 1887 1888 1889

Godina 1886 (MDCCCLXXXVI) bila je redovna godina koja počinje u petak po gregorijanskom, odn. redovna godina koja počinje u srijedu po 12 dana zaostajućem julijanskom kalendaru (linkovi pokazuju godišnje kalendare).

Događaji

Januar/Siječanj

1. 1. - Gornja Burma priključena ranijim britanskim posedima u Burmi.
5. 1. - Objavljena R.L. Stevensonova pripovetka Strange Case of Dr Jekyll and Mr Hyde.
6. 1. - Nakon što je sultan Said Ali bin Said Omar potčinio ostale sultanate na ostrvu Veliki Komor (Ngazidja), prihvata francuski protektorat (Veliki Komor, Anjouan i Mohéli su se osamostalili 1975).
7. 1. - General Georges Ernest Boulanger, zvani "General Revanš" postaje francuski ministar rata (do maja 1887): uvodi reforme u vojsku, njegov revanšizam izaziva napetost sa Nemačkom.
8. 1. - Kralj Milan posetio radikalskog prvaka Peru Todorovića u zatvoru - kralj, osramoćen porazom u Srpsko-bugarskom ratu, ima nameru da stvori koaliciju radikala i naprednjaka.
8. 1. - U Pittsburghu osnovan Westinghouse Electric.
13. 1. - U Srbiji amnestirani zatvoreni radikali (ne i oni u egzilu).
16. 1. - Nemački parlament osudio Pruske deportacije, proterivanje Poljaka i Jevreja, ali pruska vlada to ignorira.
18. 1. - Osnovana Hokejaška asocijacija u Engleskoj, što označava početak hokeja na travi.
29. 1. - Karl Benz podnio prijavu patenta za Benz Patent-Motorwagen, prvi automobil s pogonom na unutrašnje sagorjevanje.

Februar/Veljača

3. 2.? - Crnogorski knjaz Nikola stigao u posetu Petrogradu.
6 - 9. 2. - Antikineski neredi u Seattleu.
14. 2. - Prvi voz natovaren pomorandžama krenuo iz Los Angelesa na istok SAD - južnu Kaliforniju zovu "Narandžasta imperija" (ili Imperija pomorandži)^[1].
18. 2. - Skup radikala u Nišu, odbijen savez sa naprednjacima (koji je zagovarao Pera Todorović), traži se promena ustava.

Mart/Ožujak

mart - Otvorena pruga Niš - Leskovac.
3. 3. (19. 2. po j.k.) - Bukureštanskim mirom i formalno okončan Srpsko-bugarski rat od prošle godine.
8. 3. - Gottlieb Daimler i Wilhelm Maybach montirali motor na kočiju.
mart - Vincent van Gogh se doselio u Pariz (do 1888) - upoznaje se s impresionizmom, unosi više boja u radove.
16. 3. - U Nemačkoj donesen zakon o gradnji Kilskog kanala između Severnog i Baltičkog mora (otvoren 1895, proširen 1914).
17. 3. - U sudnici u Carrollton, Mississippi ubijeno 20 crnaca.
20. 3. - William Stanley, Jr. prikazao prvi kompletan sistem prenosa naizmenične struje visokog napona, proizvodiće ga George Westinghouse.
28. 3. - Samori Ture sklopio mirovni ugovor sa Francuzima, koji dobijaju zonu uticaja na levoj obali Nigera.
29. 3. - Wilhelm Steinitz postaje prvi priznati svetski šahovski šampion, pobedivši Johannesa Zukertorta.
mart - Prvi napad Arapa na Jevreje u Palestini, na naselje Petah Tikva.

April/Travanj

5. 4. (24. 3. po j.k.) - Tophanenski akt: Porta priznaje bugarskog kneza za guvernera Istočne Rumelije, što je de fakto priznanje Bugarskog ujedinjenja, u zamenu za okrug Krdžali i tzv. Tamrašku republiku.
6. 4. - Raniji Granville na zapadu Kanade je inkorporiran kao Vancouver.
6. 4. - Britansko-nemačka deklaracija o demarkaciji sfera uticaja na zapadnom Pacifiku^[2].
8. 4. - Liberalni premijer William Ewart Gladstone predstavio prvi predlog zakona za samoupravu Irske - odbijen 8. juna sa 341 prema 311 glasova, došlo do rascepa u liberalnoj stranci.
april - Završen pijedestal za Kip slobode u Njujorku.
18. 4. (Cveti) - Radikali i liberali u Srbiji pred izbore napravili sporazum - tražiće promenu ustava i bolje odnose sa Ruskim carstvom.
21. i 26. 4. - Ostrva Anjouan i Mohéli pod francuskim protektoratom.
25. 4. - Danas su oba Uskrsa, što je u slučaju zapadnog računanja najkasniji mogući datum (sledeći put 1943).
26. 4. - Nemački parlament usvojio zakon s ciljem naseljavanja Nemaca u pretežno poljskoj Poznanjskoj provinciji; Pruska komisija za naseljavanje će do 1918. kupiti osam odsto zemlje u Poznaniji i Zapadnoj Pruskoj.

Maj/Svibanj

1. 5. - U SAD počinje generalni štrajk koji će kulminirati krvoprolićem 4. maja i aferom Haymarket u Čikagu - traže se "tri osmice" (po osam sati rada, odmora i slobodnog vremena). Na Prvom kongresu Druge internacionale 1889. odlučeno da se na ovaj dan demonstrira u znak sećanja na čikaške radnike.
4. 5. - Nemiri na Haymarketu: bačen dinamit na policiju, sedam mrtvih policajaca i najmanje četiri civila.
7. 5. - Kralj Chulalongkorn potpisao ugovor sa Francuzima kojim je priznat sijamski suverenitet nad Laosom, ovi krajem godine postavljaju konzula u Luang Prabangu.
8. 5. - John Pemberton izmislio napitak kasnije poznat kao Coca-Cola, u početku se prodaje kao medicinsko sredstvo.

8. 5. (26. 4. po j.k.) - Izbori u Srbiji, vlada dobija malu većinu uz pomoć policijskog pritiska.
15. 5. - Sporazum Francuske i Portugala o razgraničenju Portugalske Gvineje i Kabinde.
17. 5. - Alfonso XIII rođenjem postao kralj Španije (do 1931), majka Marija Kristina je regent do 1902.
17. 5. - Santa Clara County v. Southern Pacific Railroad Co.: Vrhovni sud SAD presudio da korporacije imaju ustavna prava kao i pojedinci.
20. 5. - Osnovana Škotska asocijacija za samoupravu, bliska liberalima, malog uticaja.
21. 5. - Rumunija uvodi protekcionističku carinsku stopu, dolazi do carinskog rata sa Austrougarskom (do 1892).
22. 5. - Amélie d'Orléans, kćerka pretendenta Philippa d'Orléansa, grofa od Pariza, udala se u Parizu za portugalskog prestolonaslednika Carlosa - republikanci su konsternirani raskošnim prijemom 14-tog i publicitetom događaja.
25. 5. - 3. 6. - Ugandski mučenici: kralj Mwanga II naredio ubistvo tridesetak katolika i anglikanaca.

Jun/Juni/Lipanj

2. 6. - Grover Cleveland postaje jedini američki predsednik koji se oženio u Beloj kući, sa Frances Folsom.
8. 6. - Švajcarac Julius Maggi pronašao Maggi-Würze, vrstu sosa.
10. 6. - Velika erupcija vulkana Tarawera na Novom Zelandu, 150 mrtvih, uništena prirodna znamenitost Pink and White Terraces.
13. 6. - Tajanstvena smrt Ludwiga II Bavarskog, dan nakon što je prinuđen na abdikaciju u korist strica Luitpolda. Nasleđuje ga mlađi i duševno oboleli brat Otto (do 1913), Luitpold ostaje regent (do 1912). Nezavršeni Dvorac Neuschwanstein je otvoren za javnost kasnije tokom leta.
13. 6. - Vancouver uništen požarom svega par meseci nakon što je inkorporiran.
22. 6. - U Francuskoj donesen Zakon o progonstvu članova porodica koje su vladale u Francuskoj.
28. 6. - Iz Montreala kreće prvi putnički voz na Kanadskoj pacifičkoj železnici, šest dana kasnije stiže na drugu obalu, u Vancouver.
29. 6. - Na Zrinjevcu održana prva biciklistička utrka u Zagrebu.

Jul/Juli/Srpanj

3. 7. - Benz Patent-Motorwagen predstavljen javnosti.
3. 7. - Ottmar Mergenthaler predstavio New-York Tribune-u mašinu za linotipiju.
9. 7. - Charles Martin Hall prijavio patent za mnogo jeftiniji proces dobijanja aluminijuma; u isto vreme je i Paul Héroult došao do otkrića, → Hall–Héroultov proces.
10. 7. - Britanska vlada dala povelju Kraljevskoj nigerskoj kompaniji - današnja Nigerija je uglavnom proistekla iz teritorija kompanije.
10. 7. - Prvo putovanje inovativnog nemačkog naftnog tankera Glückauf.
23. 7. - Steve Brodie navodno skočio sa Bruklinskog mosta i preživeo.
25 - 26. 7. - "Jeguljini neredi" u amsterdamskoj četvrti Jordaan: pokušaj sprečavanja igre sa jeguljama dovodi do nereda sa 26 žrtava.
27. 7. - Parlamentarni izbori u UK: pobeda konzervativaca lorda Salisburyja (premijer do 1892), jer su liberali podeljeni oko irske samouprave.

Avgust/August/Kolovoz

4. 8. - Ratifikovan novi kolumbijski ustav: Sjedinjene Kolumbijske Države postaju Republika Kolumbija.
10. 8. - Prvi voz stigao u Kragujevac, nakon završetka pruge od Lapova.
13. 8. - Incident u Nagasakiju - kineski mornari prave nered u japanskom gradu.
avgust - U Beogradu osnovano Društvo Svetog Save radi održavanja i zaštite srpskog naroda u Osmanskom carstvu.
17. 8. (kalendar?) - Prvi pogreb na beogradskom Novom groblju; na tašmajdanskom Starom groblju se još može sahranjivati u porodične grobnice.
19. 8. - Grad Indianola, Texas uništen uraganom i požarom.
21. 8. (9. 8. po j.k.) - Prevrat u Bugarskoj, 1. runda: bugarski knez Aleksandar I Batenberg proteran iz zemlje, ali vraća se 17. (29.) avgusta nakon kontraudara.
28. 8. - Vasil Radoslavov je novi predsednik bugarske vlade (do 1887), naklonjen je Austrougarskoj.
31. 8. - Razoran zemljotres pogađa Charleston, South Carolina, potres se oseća na celom istoku SAD.

Septembar/Rujan

4. 9. - Lider Apača Geronimo se konačno predao američkim vlastima.
7. 9. (26. 8. po j.k.) - Bugarski knez Aleksandar I Batenberg ipak abdicira, kako bi umirio odnose sa Rusijom.
9. 9. - Bernska konvencija o zaštiti književnih i umjetničkih djela.
septembar - Otvorena pruga Leskovac - Vranje.
18. 9. - Liberal José Manuel Balmaceda postaje predsednik Čilea (do 1891).

Oktobar/Listopad

4. 10. - U vreme zlatne groznice osnovan Johanesburg u Južnoj Africi.
7. 10. - Ukinuto ropstvo na španskoj Kubi.
8. 10. - Šimun Milinović imenovan za barskog nadbiskupa (do 1910).
12. 10. - Konzervativac Miguel Ángel Juárez Celman je novi predsednik Argentine (do 1890).
oktobar - Pobuna paštunske konfederacije Gilzai u Afganistanu.
28. 10. - Posvećen Kip slobode, spontano slavlje dovodi do prve ticker tape parade.
31. 10. - U Portugalu kod grada Porta otvoren železni Most Dom Luísa I, s lukom raspona 172 m.
jesen - Nikola Tesla ostavljen na cedilu od strane investitora, propada firma Tesla Electric Light & Manufacturing, sledeća zima je vreme "glavobolja i suza", kada obavlja električarske poslove i čak kopa rovove.

Novembar/Studeni

1. 11. - Anglo-nemački sporazum o razgraničenju nemačke Tanganjike (danas Tanzanije) i britanske Kenije^[3].
2. 11. - Karlu Benzu odobren patent za njegovo vozilo (koji službeno nosi datum 2. 1.)
3. 11.? - Donet Zakon o javnim berzama Kraljevine Srbije.
6. 11. - Rusija raskinula diplomatske odnose sa Bugarskom (do 1896). Tokom meseca, Austrougarska upozorava Rusiju da bi okupacija Bugarske dovela do rata - praktično kraj Trojecarskog saveza^[4].
11. 11. - Heinrich Hertz potvrđuje postojanje elektromagnetnih talasa.
13. 11. (1. 11. po j.k.) - Stupio na snagu Zakon o osnivanju Kraljevsko-srpske akademije nauka, preteče SANU (ranijim Učenim društvom su preovladavali opozicioni liberali).
15. 11. - Robert Bosch osnovao firmu Werkstätte für Feinmechanik und Elektrotechnik u Stuttgartu (od 1937. Robert Bosch GmbH).
novembar - Počinje oštra zima u severnoj Americi, s velikim posledicama za stočarstvo.
27. 11. - Emil Hartwich smrtno ranjen u dvoboju (umire 1. 12.) od strane Armanda Léon von Ardennea, s čijom suprugom Elisabeth von Ardenne je bio u vezi; Theodor Fontane će iz ovoga napisati roman Effi Briest.
30. 11. - Prva revija u Folies Bergère-u.

Decembar/Prosinac

8. 12. - SAD: odvajanjem od Vitezova rada osnovana Američka federacija rada, na čelu Samuel Gompers.
11. 12. - Arsenal F.C. odigrao prvu utakmicu.
17. 12. - Thomas Stevens obišao svet na biciklu.
27. 12. - Albert Thys, službenik belgijskog kralja Leopolda II, osnovao Compagnie du Congo pour le Commerce et l'Industrie.
28. 12. - Josephine Cochrane dobila patent za sudomašinu.

Kroz godinu

Završena Zagrebačka grkokatolička konkatedrala.
Srbija sklopila privremenu konzulsku konvenciju sa Turskom, na osnovu koje će otvarati konzulate u toj državi.
Prvi rudnik željeza u Varešu, u Šaškom dolu (prva visoka peć 1891.).
Civilni adlatus u BiH Fedor Nikolić napušta položaj, Kallay uvodi politiku bošnjaštva.
Počinje gradnja kaznionice u Zenici.
Stanovnici sela Gyurgyova-Rádayfalva (Đurđevo) raseljeni u Ivanovo i novoosnovani Székelykeve (Skorenovac).
Runolist stavljen pod zaštitu u Austrougarskoj.
Osnovana Adis Abeba.
Nauka i tehnika
- Gottlieb Daimler napravio prvi automobil.
- Otkriven Hall–Héroultov proces jeftinog dobijanja aluminijuma.
- Eugen Goldstein našao anodne zrake.
- Clemens Winkler otkrio germanijum (Mendeljejev ga je predvideo kao ekasilicijum).
- Henri Moissan izolovao čist fluor.
- Paul-Émile Lecoq de Boisbaudran otkrio disprozijum.
- Richard von Krafft-Ebing objavio delo Psychopathia Sexualis: eine Klinisch-Forensische Studie, popularizovani termini sadizam i mazohizam.
- Poudre B je prvi praktični bezdimni barut, koristi se u mecima 8 mm Lebel za pušku Lebel modèle 1886.
- Friedrich Nietzsche izdao "Iza dobra i zla".

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1886.

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

11. 1. - Chester Conklin, glumac († 1971)
14. 1. - Grga Budislav Angjelinović, političar, publicist († 1946)
17. 1. - Joe Masseria, gangster († 1931)
25. 1. - Wilhelm Furtwängler, dirigent, kompozitor († 1954)
27. 1. - Frank Nitti, gangster († 1943)

febr. - Bogdan Žerajić, nacionalni revolucionar († 1910)
20. 2. - Béla Kun, mađarski komunistički revolucionar († 1938-9)
21. 2. - Vale Vouk, hrvatski botaničar slovenskog porijekla († 1962.)

1. 3. - Oskar Kokoschka, austrijski umetnik († 1980)
5. 3. - Paul Radmilovic, britanski plivač († 1968)
11. 3. - Edward Rydz-Śmigły, maršal Poljske († 1941)
17. 3. - Oskar Herman, hrvatski slikar († 1974)
18. 3. - Lothar von Arnauld de la Perière, nemački podmornički as († 1941)
24. 3. - Gabrijel Jurkić, hrvatski i BiH slikar († 1974.)
24. 3. - Edward Weston, fotograf († 1958)
27. 3. - Sergej Kirov, šef partije u Lenjingradu († 1934)
27. 3. - Ludwig Mies van der Rohe, arhitekta († 1969)

April/Travanj – Jun/Lipanj

6. 4. - Vaseljenski patrijarh Atinagora († 1972)
16. 4. - Ernst Thälmann, nemački komunistički političar († 1944)

17. 5. - Alfonso XIII, kralj Španije († 1941)
26. 5. - Al Jolson, američki zabavljač († 1950)

1. 6. - Vladimir Becić, hrvatski slikar († 1954.)
3. 6. - Kosta Novaković, srpski socijalista i publicista († 1938?)
6. 6. - Edvard Rusjan, slovenski konstruktor aviona i pilot († 1911)
7. 6. - Henri Coandă, pionir aerodinamike († 1972)
8. 6. - Abdurezak Hivzi Bjelavac, književnik († 1972)
8. 6. - Vera Nikolić Podrinska, slikarica († 1972)
29. 6. - Robert Schuman, nemačko-francuski političar († 1963)
30. 6. - Jovan Bijelić, srpski slikar († 1964)

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

1. 7. - Veljko Čubrilović, pripadnik Mlade Bosne († 1915)
3. 7. - Giovanni Battista Caproni, konstruktor aviona († 1957)
3. 7. - Raymond A. Spruance, američki admiral († 1969)
5. 7. - Zdenka Pexidr-Srića, hrvatska slikarica († 1972.)
12. 7. - Puniša Račić, srpski političar, atentator († 1944)
23. 7. - Walter H. Schottky, fizičar, izumitelj († 1976)
31. 7. - Fred Quimby, producent crtanih filmova († 1965)

3. 8. - August Meyszner, policijski general, ratni zločinac († 1947)
23. 8. - Emilijan Piperković, episkop timočki († 1970)

8. 9. - Siegfried Sassoon, vojnik, pesnik († 1967)
9. 9. - Mirko Korolija, književnik, političar († 1934)
10. 9. - H.D., američka pesnikinja
14. 9. - Jan Masaryk, čehoslovački političar († 1948.)

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

16. 10. - David Ben-Gurion, prvi premijer Izraela († 1973)
24. 10. - Sergo Ordžonikidze, sovjetski političar († 1937)

17. 11. - Janko Polić Kamov, hrvatski književnik († 1910)
30. 11. - Đuro Đaković, sekretar CK KPJ († 1929)

1. 12. - Zhu De, maršal NR Kine († 1976)
3. 12. - Velimir Živojinović Masuka, pesnik († 1974)
8. 12. - Diego Rivera, meksički slikar († 1957)
12. 12. - Mirko Jelusich, austrijski pisac († 1969)
18. 12. - Ty Cobb, igrač bejzbola († 1961)
24. 12. - Bogoljub Jevtić, predsednik vlade KJ († 1960)
24. 12. - Michael Curtiz, filmski režiser († 1962)

Kroz godinu

Milan Ilić - Čiča Šumadijski, narodni heroj († 1942)
Muhamed Mehmedbašić, pripadnik Mlade Bosne († 1943)
Sibe Miličić, književnik († 1945)
Jovo Mijatović, travar sa Romanije († 1986)

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1886.

Januar/Siječanj – Jun/Lipanj

28. 1. - Jovan Subotić, srpski političar, književnik (* 1817)
9. 2. - Winfield Scott Hancock, američki general (* 1824)
9. 5. - Facundo Bacardi, osnivač destilerije ruma (* 1814)
15. 5. - Emily Dickinson, pesnikinja (* 1830)
17. 5. - John Deere, proizvođač poljoprivredne mehanizacije (* 1804)
23. 5. - Leopold fon Ranke, nemački istoričar (* 1795)
13. 6. - Kralj Ludwig II Bavarski (* 1845)

Jul/Srpanj – Decembar/Prosinac

31. 7. - Franz Liszt, austrijski skladatelj mađarskog porijekla (* 1811.)
9. 8. - Đorđe Rajković, književnik (* 1825)
16. 8. - Tihomilj Nikolić, srpski general (* 1832)
24. 10. - Friedrich Ferdinand von Beust, nemački i austrijski političar (* 1809)
oktob., krajem - Adolf Lüderitz, nemački trgovac i kolonijalista (* 1834)
18. 11. - Chester A. Arthur, bivši predsednik SAD (* 1829)
2. 12. - Danilo Stefanović, bivši predsednik srpske vlade (* 1815)

Kroz godinu

Svetozar Mašin, građevinski inženjer, prvi muž Drage Lunjevica-Mašin (* 1851)

Reference

↑ Inge, Arline. A Marmac Guide to Los Angeles and Northern Orange County: 5th Edition. Pelican Publishing. str. 16–. ISBN 978-1-4556-0852-2.
↑ Treaty between Great Britain and Germany relating to the Demarcation of the Spheres of Influence. marshall.csu.edu.au
↑ German East Africa. ntz.info
↑ John Lowe (17 June 2013). The Great Powers, Imperialism and the German Problem 1865-1925. Routledge. str. 64–. ISBN 978-1-136-15236-8.

[Arline-1] Inge, Arline. A Marmac Guide to Los Angeles and Northern Orange County: 5th Edition. Pelican Publishing. str. 16–. ISBN 978-1-4556-0852-2.

[2] Treaty between Great Britain and Germany relating to the Demarcation of the Spheres of Influence. marshall.csu.edu.au

[3] German East Africa. ntz.info

[Lowe2013-4] John Lowe (17 June 2013). The Great Powers, Imperialism and the German Problem 1865-1925. Routledge. str. 64–. ISBN 978-1-136-15236-8.

[1]