Azerbaycan'da bilim ve teknoloji

Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. Lütfen güvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin geliştirilmesine yardımcı olun. Kaynaksız içerik itiraz konusu olabilir ve kaldırılabilir. Kaynak ara: "Azerbaycan'da bilim ve teknoloji" – haber · gazete · kitap · akademik · JSTOR (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin)

Bilim ve Teknoloji, Azerbaycan'ı bütün yönleriyle etkileyen devlet politikasının ana alanlarından biridir. Azerbaycan Ulusal Bilimler Akademisi (ANAS), devlet politikasını bu alanda uygulamak için bilim ve teknolojinin merkez ajansı olarak kabul edilir.^[1]

Bilimsel politikaların temel öncelikleri, bilim ve teknolojide sürdürülebilir iyileştirme eylemlerinin sağlanması, bilimsel ve teknolojik potansiyelin sürdürülmesi, bilim ve teknolojide yüksek nitelikli insan kaynaklarının hazırlanması ve bilim işçilerinin emek değerinin arttırılmasıdır.^{[2][birincil olmayan kaynak gerekli]} ANAS'ın bilimsel faaliyetlerini artırmak, üniversiteler ve bilimsel kurumlar arasında belirli ilişkiler kurmak, bilimsel araştırmaların sonuçlarının ülkedeki sosyo-ekonomik ve diğer alanlarda uygun şekilde kullanılmasını sağlamak için bir dizi önlem alınmıştır. Bilim ekibi ANAS Başkanlığı tarafından hazırlanmıştır. Strateji, sosyo-ekonomik sorunların çözümünde bilim ve teknolojinin genişleyen rolüne, inovasyon süreçlerini güçlendirmeye ve devletin bilgi kaynaklarını arttırmaya ilişkin konuları kapsamaktadır.

• Azerbaycan'da bilimin yapısını ve içeriğini ülkenin mevcut ve öncelikli talepleri doğrultusunda belirleme
• Dünya bilim ve teknolojisinin gelişmesinin sağlanması
• Ülkenin ekonomisinin gelişiminde bilimin rolünün arttırılması
• Bilim alanındaki insan kaynaklarının potansiyelini artırmak için bilimsel çalışanlara yönelik eğitimler verilmesi ve uzmanların bilimsel problemlerle uğraşması
• Bilimsel araştırmaların önceliklerini belirleyen sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel konularla ilgili olmak
• Temel bilimlerde araştırmaları genişletmek
• Bilim ve teknoloji alanında yönetim sisteminin iyileştirilmesi
• Bilimsel araştırma kurumlarında finansman yönetiminin iyileştirilmesi
• Bilim ve teknolojide altyapının modernize edilmesi ve yasal-bilimsel temelin oluşturulması
• Bilimsel kurum ve okulların korunması
• Bilim eğitimi ve üretim entegrasyonunu sağlamak
• Bilim kurumlarında çalışan işçilerin sosyal durumunun iyileştirilmesi
• Bilimsel bilgi edinilmesinin kolaylaştırılması
• Uluslararası bilimsel ilişkilerin genişletilmesi ve Azerbaycan biliminin uluslararası bilime entegrasyonunun hızlandırılması^{[3][birincil olmayan kaynak gerekli]}

Azerbaycan, sosyal bilimler, insani bilimler, tıbbi-biyolojik bilimler, kimyasal bilimler, yer bilimleri ve teknik bilimler gibi Aaanlarda bilimsel araştırmalar yapan 35'ten fazla bilimsel kuruma sahiptir. Bilgi Teknolojileri Kurumu, Radyasyon Sorunları Enstitüsü, Nasreddin Tusi adlı Astrofizik Gözlemevi, Kontrol Sistemleri Enstitüsü, fizik alanında araştırmalar yapan Matematik, Mekanik ve Fizik Enstitüsü, Matematik ve Teknik Bilimler. Kataliz ve İnorganik Kimya Enstitüsü, Polimer malzemeler Enstitüsü, Kimyasal Bilimler Anabilim Dalı kapsamında faaliyet gösteren Petrokimyasal İşlemler Enstitüsü ve Kimyasal Katkı Maddeleri Enstitüsü. Diğer bilimsel kurumlar Coğrafya Enstitüsü, Jeoloji ve Jeofizik Enstitüsü, Petrol ve Gaz Enstitüsü. Ayrıca, Biyoloji ve Tıp Bilimleri adına 10 kurum görev yapmaktadır, Genetik Kaynaklar Enstitüsü, Dendroloji Enstitüsü, Erozyon ve Sulama Enstitüsü, Toprak Bilimi ve Tarım Kimyası Enstitüsü, Mikrobiyoloji Enstitüsü, Fizyoloji Enstitüsü, Botanik Enstitüsü, Merkez Botanik Bahçesi, Zooloji Enstitüsü, Moleküler Biyoloji ve Biyoteknoloji Enstitüsü. Toplam 15 kurum, Sosyal ve İnsani Bilimler Bölümü altında faaliyet göstermektedir. Folklor Enstitüsü, Mimarlık ve Sanat Enstitüsü, Nizami Ganjavi adlı Edebiyat Enstitüsü, Nasimi adlı Dilbilimi Enstitüsü, Muhammed Fuzuli adlı El Yazmaları Enstitüsü, Felsefe Enstitüsü, Ekonomi Enstitüsü, Bilim Tarihi Enstitüsü ve Arkeoloji ve Etnografya Enstitüsü.^[4]

Bilimsel Gelişim Vakfı, 2009 tarihli cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulmuştur. Amacı devletin bilimsel stratejisinin uygulanması için finansal destek sağlamaktadır.^[5]

Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi Yüksek Teknoloji Parkı, 8 Kasım 2016 tarihli cumhurbaşkanlığı kararnamesi uyarınca kurulmuştur. Yüksek Teknoloji Parkı'nın temel amacı, endüstri odaklı projelerin uygulama mekanizmalarının kurulması, seri üretime yönelik teknik yeniliklerin sağlanması ve bilim ve teknoloji alanındaki pratik çalışmaların sağlanmasıdır.^[6][7]

Bulanık küme teorisiyle Lotfi A. Zadeh de dahil olmak üzere Azerbaycan'dan pek çok bilim insanı, hem yerel hem de uluslararası bilim camiasına önemli katkılarda bulundu.^[8] Diğer önemli Azerbaycanlı bilim insanları Nazim Muradov,^[9] Azad Mirzajanzade,^[10] Yusif Mammadaliyev,^[11] Lev Landau,^[12] Garib Murshudov,^[13] Kalil Kalantar,^[14] Alikram Aliyev,^[15] Masud Afandiyev vb.

Azerbaycan Ulusal Bilimler Akademisi'nin çeşitli bilim dallarındaki çalışmaları ve "Bilgi Teknolojileri Sorunları", "Bilgi Toplumunun Sorunları" bilimsel-pratik dergileri ve işlemleri de dahil olmak üzere, periyodik olarak yayınlanan 20'den fazla bilimsel dergi bulunmaktadır.^[16]

Ayrıca, Azerbaycan Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı 2 uluslararası dergi de dahil olmak üzere çok sayıda bilimsel dergi bulunmaktadır. Bu dergilerin çoğu üniversiteler tarafından yayınlanmaktadır.^[17]

Azerbaycan Ulusal Bilimler Akademisi, ülkenin ana bilim akademisidir. 1945 yılında SSCB Bilimler Akademisi'nin bir kolu olarak kuruldu.^[18]

1945'ten önce, Azerbaycan SSCB Bilimler Akademisi Azerbaycan'ın SSCB Bilimler Akademisi'nin araştırma ve inceleme bölümü olarak seçildi. O zamanlar, tam jeolojik haritaya sahip olan bir Azerbaycan atlası üç ciltte yayınlandı.^[19]

1995 yılında, Azerbaycan Ulusal Bilimler Akademisi, Azerbaycan'daki temel bilimsel kurum ve kuruluşları ve devlet yapısını kapsayan bir üniversite ağı kurdu.^[19]

2001 yılında, başkanlık kararnamesi ile "Ulusal Bilim Akademisi" statüsünü aldı.^[20]