İçeriğe atla

Tiropita

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Tiropita
Ülke(ler)Yunanistan
TürüHamur işi
TipiMeze, Atıştırmalık
Ana malzemelerYufka, tereyağı, peynir
ÇeşitleriKasseropita (Kaşar)
Spanakotiropita (Ispanak)

Tiropita veya Tyropita (Yunanca: τυρóπιτα, "peynirli turta") tereyağlı yufka katmanlarından yapılan, beyaz peynir ve yumurta karışımı ile doldurulan Yunan mutfağına ait bir hamur işi türüdür.[1] İçi doldurulan yufka üçgen bir şekilde katlanır ve pişirilmeden önce üzerine eritilmiş tereyağı sürülür.[2] Porsiyonun boyutu tüketecek insanın sayısına göre ayarlanır. Yunanistan'da genellikle kahvaltıda tüketilmesine rağmen günün her saatinde tüketilebilir. Genellikle çeşitli mezelerle birlikte servis edilen bir atıştırmalık ve meze olarak servis edilir.[2][3][4] Kaşar peyniri kullanılarak yapıldığında kaşaropita (kasseropita) olarak isimlendirilir. Ispanak ve peynir ile doldurulduğunda ise Spanakotiropita olarak isimlendirilir. Bu börek türü aslında ıspanaklı böreğe oldukça yakındır.[5]

Kökeni

[değiştir | kaynağı değiştir]

Tatlının kökeni kesin olarak bilinmez ve bazı uzmanlara göre Bizans, Roma veya Türk mutfağı ile bir bağlantısı vardır.[2] Antik Yunan mutfağındaki plasenta keki (veya plakous, πλακοῦς) ve Bizans mutfağındaki plakountas tetyromenous (sevimsiz plasenta) ve en tyritas plakountas (peynirli plesanta) tiropitanın atalarındandır.[6][7] Cato the Elder'in De Agri Cultura (MÖ 160) eserinde kayıtlı olan Yunan geleneğindeki bir tarif, placentayı tatlı katmanlı bir peynir yemeği olarak tanımlar.[6][8][9]

“ Plasentayı şu şekilde şekillendirin: taban hamurunun uzunluğu boyunca tek sıra tracta (hamur türü) yerleştirin. Daha sonra bu sırayı havandan çıkartılmış karışım (peynir ve bal) ile kaplayın. Üzerine bir sıra daha tracta yerleştirin ve bunu tüm peynir ve bal karışımı bitene kadar tekrarlayın. En son bir kat daha tracta daha yerleştirin. Plasentayı fırına yerleştirin ve üzerine önceden ısıtılmış bir kapak yerleştirin. Plasenta hazır olduğunda üzerine bal dökün. „

Plasenta ismi Ulahça "plãtsintã" ve Rumence'de "plăcintă" olarak isimlendirilen yassı pişmiş börek türlerini ifade etmek için kullanılır. Bazı kaynaklarda Türklerin de tiropita benzeri katmanlı yiyecekler yaptığını belirtir. Orta Asya Türkleri tarafından Geç Orta Çağ'da tavada kızartılmış katmanlı ekmekler yaptığı iddia edilir.[10] Apicius'ta tarif edilen antik tyropatinum'un tiropita arasında herhangi bağlantı yoktur. Tyropatinum üzerinde kabuk bulunmayan tatlı bir muhallebi türüdür.[11]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Ozimek, Sarah (1 Şubat 2017). "Tiropita (Greek Cheese Pies)". Curious Cuisinière. 25 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2020. Tiropita (or tyropita) is a Greek pie made from layers of phyllo dough that are filled with a cheese and egg mixture. 
  2. ^ a b c "Tiropita | Traditional Savory Pastry From Greece | TasteAtlas". www.tasteatlas.com. 14 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2024. 
  3. ^ Sullivan, Justina (30 Mart 2023). "Greek Scrunched Feta Pie (Tiropita) - Flaevor Traditional breakfast recipe". Flaevor (İngilizce). 30 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2024. 
  4. ^ Paravantes, Elena (15 Mayıs 2018). "Traditional Tiropita – Greek Feta Cheese Pie". OliveTomato.com (İngilizce). 30 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2024. 
  5. ^ Dr. Catherine Donnelly; Mateo Kehler (2016). The Oxford Companion to Cheese. Oxford University Press. ISBN 9780199330904. 24 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2017. 
  6. ^ a b Faas 2005.
  7. ^ Salaman 1986; Vryonis 1971.
  8. ^ Cato the Elder. De Agri Cultura, 76 13 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  9. ^ Goldstein 2015
  10. ^ Perry 2000.
  11. ^ Betty Wason, Cooks, Gluttons and Gourmets, 2018, 178912459X, n.p.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Tiropita&oldid=33762689" sayfasından alınmıştır