To‘ydagi yong‘in (Qaraqosh)

Qaraqoshdagi to‘yda yong‘in
Asosiy
Turi	Yong‘in
Sababi	Salyut
Mamlakat	Iroq
Joy	Qaraqosh
Vaqt	2023-yil 26-sentyabr
Talofatlar
Halok boʻlganlar	152
Jabrlanganlar	180
Xarita

2023-yil 26-sentyabr kuni mahalliy vaqt bilan soat 00:45 da Iroqning Naynava viloyatida Qaraqosh shahridagi toʻyxonada yongʻin sodir boʻldi. Yongʻinga nasroniylarning nikoh toʻyi paytida oʻt chaqnashi sabab boʻlgan^[1]. Yigʻilgan ming kishidan kamida 152 nafari halok boʻlgan, 180 ga yaqini esa yaralangan^[2].

Guvohlarning soʻzlariga koʻra, yongʻin yangi oila qurganlarning raqsi chogʻida yoqilgan salyutlar tufayli kelib chiqqan. Pirotexnika vositalardan chiqqan uchqun osma bezaklarga, keyin esa stollardagi boshqa yonuvchan materiallarni alanga oldirgan. Yongʻin bino qurilishida ishlatilgan yonuvchan materiallarni, shuningdek yongʻin xavfsizligi talablariga zid ravishda oʻrnatilgan yigʻma panellarni ham qamrab olgan^[3][4][5]. Plastik panellar ham osonlik bilan yonib, zaharli gazlar chiqargan^[6]. Taxminlarga koʻra, zalda mingga yaqin odam boʻlgan^[7].

Nomaʼlum sabablarga koʻra elektr energiyasi oʻchirilgan, bu esa yigʻilganlarning evakuatsiya qilish jarayonini qiyinlashtirgan. Maʼlumotlarga koʻra, tom „uch soniya ichida alanga ichida qolgan“ va odamlar ustiga qulagan. Rasmiylar yongʻin tarqalishini toʻyxonaning arzon sendvich-panel qoplamalari bilan bezatilgani bilan bogʻlashadi. Bu esa juda tez uchqun oluvchi alangaga, shuningdek, 2021-yilda Bagʻdoddagi Ibn al-Xatib kasalxonasida yongʻin kelib chiqishiga sabab boʻlgan va mamlakatda taqiqlangan^[8]. Odamlarning zaldan tezroq chiqib ketishiga yordam berish uchun devorning bir qismini vayron qilish uchun buldozer yuborilgan. Biroq, bu kislorodning binoga kirib borishini oshirgan va yongʻinning oʻsishiga yordam bergan^[9].

Naynava gubernatori oʻrinbosari Hasan al-Allaqning aytishicha, yongʻinda 114 kishi halok boʻlgan va kamida 150 kishi yaralangan^[10]. Vafot etgan 114 kishidan 30 nafarining shaxsi qarindoshlari tomonidan aniqlangan, qolganlarning shaxsini aniqlash uchun DNK tekshiruvi talab qilingan^[11]. Jabrlanganlar atrofdagi turli shifoxonalarga yetkazilgan. Iroqlik jurnalist tibbiy asbob-uskunalar yordam koʻrsatish uchun yetarli emasligi haqida xabar berdi^[12]. Jabrlanganlarning aksariyati tana yuzasining 100% kuyishi, qolganlari esa 50-60% tasi kuyish bilan shifoxonaga yotqizilgan^[13]. Yongʻindan kelin va kuyov jablanmagan^[14].

Xavfsizlik xodimlari oʻn nafar ishcini, zal egasini hamda salyutni yoqgan uch kishini hibsga oldi. Iroq Bosh vaziri Muhammad Shia al-Sudani uch kunlik milliy motam eʼlon qildi, tergov qoʻmitasi tashkil etilishini aytdi va barcha tegishli organlarga binolarni tekshirish va xavfsizlik tartib-qoidalarini koʻrib chiqishni kuchaytirishni buyurdi. Vazir 28-sentyabrda „yaradorlardan xabar olish va qurbonlarning oila aʼzolari bilan uchrashish“ uchun Qaraqoshga tashrif buyurdi^[15]. Uning taʼkidlashicha, „bu fojiali hodisaga beparvolik qilgan va aybdor boʻlganlar“ qonunda belgilangan eng qattiq jazoga tortiladi^[16].

Bu falokatda ota-onasi, ikki singlisi va ikki jiyanidan ayrilgan iroqlik ruhoniy Butros Shito sodir boʻlgan voqeada mahalliy hokimiyatni aybladi: „Islomiy davlat^[17] bizni oʻldirgani yoʻq, bu ofat oʻldirdi. Bu mamlakatda biz falokat sodir boʻlishini kutamiz va keyin natijalar bilan shugʻullanamiz. Bizning oilaviy uyimiz ochkoʻzlik va poraxoʻrlik tufayli boʻsh qoldi“.

Ossuriya jamoasi aʼzolari hukumatni korrupsiya va jamoat xavfsizligiga beparvolik uchun tanqid qilishdi. Iroq nasroniy diniy yetakchilari yongʻin holatlari boʻyicha xalqaro tekshiruv oʻtkazishga chaqirishdi^[18].