Infermiero

Infermiero
MeSH	D009726

L'infermiero (Dotore in Infermierìstega) el ze el profesionista sanitàrio responsàbiłe ùgnoło de ła pianìfegasion e zestion del procedimento asistensiałe (asistensa infermierìstega), o sia, l'atività terapèutega, paliativa, riabiłitativa, educativa e preventiva volzesta a l'individuo, a ła comunità o a ła popolasion, fata su de indivìdui małai o sani, al fin de recuperar un stato de sałute bon e/o de prevegnere el vegnimento de alterasion morfo-funsionałi.

Inte el Medioèvo e fin a l'età moderna, l'asistensa infermierìstega ła zera zeneralmente erogada da rełijozi. Le rivolusion e łe epidemie, inte i Stati Unii d'Amèrica, i ga portà a na espansion del roło infermierìstego inte el XVIII secolo. I problemi corelai ai bezogni de asistensa i zera ligai a motivasion izènego-sanitari e a łe baze stàndar de vita.

Par savèrghene de pì, vardarse anca ła voze Florence Nightingale.

In Inghiltera ła rivolusion industriałe ła ga portà, al scumìsio del XIX secolo, un progresivo sbandono del lavoro agrìcuło da parte de ła popolasion rurałe e al so progresivo trasformarse in "prołetària". Parałelamente, se vede na sopresion de l'artezenà e ła granda masa dei lavoratori unii inte ła clase operara, ła se cata inte na situasion de sfrutamento lavorativo e co abitasion coi afiti racuanto alti e co de łe condision izèneghe teribilmente scadenti, privai de fogne o in comunegasion co łe condusion de l'àcua. Sta situasion la porta inte el 1832 a ła prima epidemia ingleza de cołera. Ła poertà, i longhi dì lavorativi e ła difuzion de łe malatie i ga fato sì che se ndazese in serca de un cresimento de ła figura profesionale de l'infermiere e che el oparase par ła salute de ła comunità.^[1]

Florence Nightingale, conosesta cofà ła fondatora de l'infermierìstega moderna, ła fazeva parte de na fameja ingleza stra-rica e gràsie ai insegnaminti de so pare ła zera sta bona de ver un'istrusion totałe co un grando èzito cultural.^[2] Nasesta el 12 de majo del 1820 in Itàlia, a Firense, ła ghea ciapà ła profesion infermierìstega contra ai vołeri de ła fameja.

Inte el 1854 l'Inghiltera ła entra in guera co na spedision inte el mar Nero, in Crimea, co i fransezi, in juto a ła Turchia contro de ła Rùsia. La canpagna militare ingleza ła ze stada pozitiva ma zera rivà un grando problema: i ferii e i malai de ła guera i moriva sensa asistensa. El ministro de ła guera inglezo el ghea invià Florence Nightingale in Crimea co un grupo de infermiere in cualità de soraintendente del corpo de łe infermiere dei ospeałi inglezi in Turchia co el cònpito de organizar ła parte asistensiale. Le prinsipali colpe de morte łe zera gaveste da łe epidemie de colera e de tifo, a ła cancrena e a ła disenteria, ma no diretamente ligae a łe ferie de guera. Florence Nightingale ła ghea metesto in pie na sèrie de provediminti cofà izene dei anbienti, ìntimo, tècneghe de sterilizasion e diete speciałi. In sie mezi ła Nightingale ła gaveva fazesto sbasar el taso de mortałità dal 42% al 2%. L'opinion pùblega ingleza, dopo de ła guera de Crimea, ła ghea canbià idea de l'inportansa de ła figura de l'infermiero.

In Europa i taca èsare fati i primi ospeałi e inte el 1853 a Nàpułi e ła vien fondada ła prima scoła par infermieri.

In Italia, dopo ła seconda metà de l'Otozento, co l'Unità d'Itàlia e el pensiero comun dei sitadini, che el varda ła salute cofà conpetensa statałe, conporta che i se zenerase reforme e leji che łe vaga verso ła creasion dei primi sistemi de tutela sanitària e sociale del Regno d'Itàlia. Co ła proclamasion del Regno d'Itàlia inte el 1861, "l'asion sanitària del stato ła ze limitada a ła difeza de ła salute de ła popolasion da càuze morboze esteriore, prevedendo ugnołamente ła profiłase de łe malatie infetive afidada ai prefeti, co l'asistensa sanitària dasada a ła forma umanitària o rełijoza. In tante rejon i ze prezenti i mèdeghi dei poareti col cònpito de curar agràtis chi che ze iscrivesto in liste, dite de povartà." ^[2]

Inte el XIX secolo łe zera naseste vàrie congregasion rełijoze, che oltre a l'insegnamento, łe fondava ospeałi e organizasion de asistensa ai malai in caza, no-ostante ła normativa ecleziàstega oncora ła inponese a łe relijoze de no asìstar nisuni in caza, oltre che a escludar łe done gràvide e malai ómani. Łe suore, savendo che serve èsar pareciai profesionalmente, łe otien anca da Pio X inte el 1905 ła pusibilità de fondar na scoła profesionałe par infermiere." ^[3]

Nei Stati Unii e in Inghiltera el modeło Nightingale ła influensa ła formasion, l'organizasion del lavoro e ła identìfegasion profesionale, permetindo na evolusion profesionale infermierìstega in ràpida crésita..

Inte el 1911 inte i Stati Unii nase l'organizasion profesionale American Nurses Asociation (ANA). De sevente łe nase łe organizasion profesionali cofà ła Canadian Nurses Asociation (CNA), l'International Council of Nurses (ICN), ła National League of Nursing (NLN) o ła Federazione italiana degli Infermieri e delle Infermiere dei Ospedali e dei Manicomi.

La prima revista infermierìstega ła riva dal 1900, o sia l'American Journal of Nursing (AJN), zestia e publegada ugnołamente da infermieri.^[4] Inte el 1909 ła verze ła prima scoła universitària de asistensa infermierìstega in Minnesota.

Inte el 1919 ła Rockfeller Foundation fonda ła Comitee for the Study of Nursing Education par anałlizare ła formasion infermierìstega inte i Stati Unii

Inte el 1922 se zera rivada a ła publegasion de un raporto conosesto cofà Goldmark Report, inte el cuale se ga rezaltà che ła cualità dei programi de formasion i zera inadeguai, e se racomandava, de consevensa :

• De separar ła dirizensa de łe scole infermierìsteghe da ła dirizensa ospedaliera;
• Che ła stimana de stùdio/lavoro dei scołari no ła suparase łe 48 ore;
• Che el fin dei programi de tirosìnio ła ghea da èsar la formasion e no ła coertura del servìsio.
• De pontare a ła formasion universitària dei futuri insegnanti.

1. ↑ Ruth Craven e Constance Hirnle, Principi fondamentali de l'asistensa infermieristica, vol. 1, Casa Editora Anbrosiana, 2007. Parametro sconosesto ano ignorà (juto); Parametro sconosesto sità ignorà (juto)
2. ↑ ^{2,0 2,1} Eror: <ref> nisun testo par el marcador :0
3. ↑ E la suora inventò l'infermieraosservatoreromano.va.
4. ↑ Dolan et al, 1983. Parametro sconosesto ano ignorà (juto); Parametro titolo vuoto o mancante (juto)

• Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so Infermiero
• Scholia el detien schemi gràfeghi so Infermiero

• infermiereTreccani.it – Enciclopedie on line, Istituto de ła Ençiclopedia Italiana.
• (EN) Opere riguardanti Nurses / InfirmièresOpen Library, Internet Archive.