Vrede van Utrecht (1713)
De Vrede van Utrecht wos e vedrag tusschn Vrankryk, Spanje, Ingeland, et Illig Rôoms Ryk, de Verenigde Provinciën en Savoye. Et wos up 11 april 1713 oundertekend in d'Ollandsche stee Utrecht en makte en ende an de Spoansche Successieoorlog die begunn wos in 1702.
Anleidienge
[bewerkn | brontekst bewerken]In 1711 gienk keizer Jozef I, aartsertog van Oostnryk, dood. Je wos upgevolgd deur zyn broere Karel VI. Vo te belettn da Karel VI ook keunienk van Spanje zou kommn en zo en enorm groot ryk zou krygn, begostn d'Ingelsche mè ounderandeliengn. Da resulteerde in de Vrede van Utrecht.
Compromis
[bewerkn | brontekst bewerken]De partyen kwoamn overeen:
- Filips V (van Anjou) kwam keunink van Spanje, en kreeg zo de Spoansche moa nie de Fransche krone
- Karel VI van Ôostnryk kreeg Spanje nie, moa ter compensoasje kreeg ie wel de Zudelikke Nederlandn en de provinsjes Miloan, Noapels en Sardinië
- Ingeland kreeg Gibraltar en kreeg zo controle up de toegang tout de Middellandsche Zee
- de Verenigde Provinciën verloorn under overwichte up zee en moestn under ansproakn up de Zudelikke Nederlandn loatn volln. Ze mochtn wel garnizoenn placeern in acht steejn van de Zudelikke Nederlandn, vo under te verdedigen teegn de Fransche. Die barrièresteejn woarn Veurne, Yper, Mêende, Doornik, Bergen, Charleroi, Noamn en Gent. De deur oorloogn verzwakte Zudelikke Nederlandn woarn dus ne militairn buffer gekommn tusschn de keizer en de republieke.