Zakochałam się w postaci z gry i nie wstydzę się tego. Jak działają relacje parasocjalne?

Kto nigdy nie poczuł mięty do fikcyjnej postaci, niech pierwszy rzuci kamieniem. Ja bym nie rzuciła, bo tak się składa, że to właśnie nieistniejący w rzeczywistości mężczyzna był tym, do którego pierwszy raz zabiło mocniej moje serce. Było mi z tym dziwnie, bo wydawało mi się, że to niewłaściwe – zadurzyć się w kimś, kto de facto nie istnieje. Dopiero po latach dowiedziałam się, że nie ma w tym nic złego. Ba, okazało się, że jest to uczucie całkiem normalne i wiąże się ze zjawiskiem zwanym relacjami parasocjalnymi (lub inaczej – paraspołecznymi).

Ty mnie nie znasz, ale ja ciebie – tak

Relacje parasocjalne to jednostronne związki z osobami, których nie możemy tak naprawdę spotkać. Obserwując ulubionego internetowego twórcę, dowiadujemy się o nim coraz więcej, poznajmy jego opinie, myśli i uczucia. Zauważamy jego nawyki, przyzwyczajamy się do wyglądu. Podobnie jest w przypadku np. aktorów, których nie dość, że oglądamy na dużym ekranie, to możemy też poznawać chociażby poprzez wywiady w mediach. Oni nas nie znają, najpewniej nie wiedzą nawet o naszym istnieniu. My natomiast czujemy, że wiemy o nich tak wiele, iż mogliby być naszymi przyjaciółmi.

Kiedyś o zjawisku relacji parasocjalnych mówiono głównie w kontekście rzeczywistych osób, jednak później zaczęto zauważać, że odnosi się ono również do bohaterów książek, filmów czy gier (ich również nigdy nie spotkaliśmy, a jednak możemy czuć się z nimi w jakiś sposób związani). I to właśnie gry są pod tym względem najciekawsze, gdyż badania potwierdziły, że wykazują znacznie większy potencjał do formowania relacji paraspołecznych niż inne media. A także, że relacje te, z wielu względów, funkcjonują na nieco głębszym poziomie.

Ja – protagonista

Gra jest najbardziej interaktywnym medium ze wszystkich. Jako odbiorcy nie tylko obserwujemy rozwój wydarzeń, lecz także aktywnie w nich uczestniczymy. Mnóstwo badań wykazało, że gracze identyfikują się z growymi protagonistami znacznie silniej niż z bohaterami książek, filmów czy seriali. Można powiedzieć, że w trakcie rozgrywki następuje proces rozpuszczenia granic własnej tożsamości. Przestajemy być wyłącznie sobą i zaczynamy utożsamiać się z myślami i uczuciami postaci, którą sterujemy. Szczególnie mocno działa to w przypadku gier nieliniowych, w których to przecież my, odbiorcy, podejmujemy kluczowe dla bohatera decyzje. Nierzadko kształtują one od podstaw zarówno jego osobowość, jak i relacje interpersonalne. Miało to miejsce np. w przypadku Connora z Detroit: Become Human, którego losy mogły potoczyć się diametralnie inaczej w zależności od naszych wyborów.

Connor jest postacią, której osobowość możemy dowolnie kształtować.Detroit: Become Human, Sony Interactive Entertainment, 2019

Podróż, jaką odbywamy wraz z bohaterem gry, zazwyczaj trwa też dość długo, bo przynajmniej kilka godzin, a w wielu przypadkach – nawet kilkadziesiąt. Mamy więc czas, by najzwyczajniej w świecie się do niego przywiązać. Badania wykazały wyraźną korelację między czasem grania a stopniem identyfikacji z bohaterem. Co więcej, przeżywanie razem z nim wydarzeń daje złudzenie dzielenia wspólnej historii, co jeszcze silniej wzmacnia tę jednostronną więź. Odnosi się to nie tylko do protagonistów, ale również do postaci niegrywalnych.