Gigantyczne tsunami na Grenlandii, z�ote samorodki powstaj�ce dzi�ki trz�sieniom ziemi, przyczyny upadku cywilizacji Wyspy Wielkanocnej, katastrofa Titana. Przedstawiamy najciekawsze wie�ci ze �wiata nauki z ubieg�ego tygodnia.
Okaz z Jeziora Dadaj to zdecydowanie najlepiej zachowany kr�g morskiego gada z p�nocnej Polski i zdeponowany w polskiej kolekcji - twierdzi przedstawiciel PAN.
W pr�bkach �ywno�ci z ca�ego �wiata - g��wnie w nabiale i fermentowanych produktach - naukowcy znale�li ponad tysi�c gatunk�w mikrob�w, z kt�rych po�owa by�a wcze�niej nieznana. Wi�kszo�� z nich zasiedla nasze cia�a i jest najlepsz� polis� na zdrowe �ycie. Wci�� jednak zdumiewaj�co niewiele o nich wiemy, co - jak podkre�la jeden z mikrobiolog�w - jest "niebezpiecznie g��bok� ignorancj�". Przeczytajcie o tym i o innych odkryciach minionego tygodnia.
Czy wiecie, �e w epoce lodowcowej nasz gatunek omal nie wygin��? To tylko jedno z intryguj�cych odkry� naukowych, o kt�rych dowiedzieli�my si� w minionym tygodniu. Zapraszamy do lektury przegl�du najciekawszych z nich!
Archeolodzy m�wi� o ma�ej sensacji. Odkrycie na Grodzisku cofa czas osadnictwa na terenie obecnego Wodzis�awia o oko�o 200 lat, w stosunku do tego, co dotychczas s�dzono. To kolejny �redniowieczny gr�d na terenie powiatu wodzis�awskiego.
Hibernacja kojarzy si� z science fiction i podr�ami kosmicznymi. �eby jednak mo�liwe by�o "zamro�enie" cz�owieka musimy wi�cej wiedzie�, jak hibernacja dzia�a na poziomie kom�rek.
Sprawd�, czy wiesz, jak zachowuj� si� o�miornice po za�yciu ecstasy, ile faz snu maj� te zwierz�ta i czym obrzucaj� inne osobniki swojego gatunku.
Nurkowie z Tr�jmiasta odkryli na dnie Ba�tyku wrak XIX-wiecznego �aglowca. Na jego pok�adzie znale�li pe�ne butelki szampana i cennej wody mineralnej.
Jeste�my coraz bli�ej S�o�ca (sonda NASA przelecia�a rekordowo blisko od naszej gwiazdy), a jednocze�nie wci�� dalecy od stworzenia "sztucznego S�o�ca", czyli czerpania energii z kontrolowanych reakcji termoj�drowych. Budowany wysi�kiem najwi�kszych mocarstw �wiata reaktor ITER zostanie znowu op�niony o blisko dekad�. Ale s� te� doniesienia optymistyczne!
Naukowcy wyt�umaczyli, dlaczego samochody autonomiczne powoduj� mniej wypadk�w ni� kierowcy, wykryli gro�ny gatunek komara w Polsce i odkryli najstarsze wino. A sztuczna inteligencja pomog�a badaczom wyr�ni� sze�� typ�w depresji. Zapraszam na przegl�d najwa�niejszych odkry� naukowych ubieg�ego tygodnia.
Unikalny cmentarz domowych zwierz�t, kt�rymi otaczali si� rzymscy legioni�ci stacjonuj�cy w Berenike na prze�omie I/II w., zbada� Mi�dzynarodowy zesp� naukowc�w kierowany przez polsk� archeolo�k� prof. Mart� Osypi�sk�.
Alkohol pity w samolocie szkodzi zdrowiu, dzieci ufaj� bardziej robotom ni� ludziom, �mier� pierwszego cz�owieka zara�onego ptasi� gryp� i wiemy ju� prawdopodobnie, dlaczego orki zatapiaj� jachty. Ubieg�y tydzie� obfitowa� w interesuj�ce, ale i niepokoj�ce odkrycia naukowc�w.
Norwescy naukowcy odtworzyli wygl�d m�czyzny na podstawie szcz�tk�w ko�ci sprzed 4 tysi�cy lat. Kim by� cz�owiek z Hitry?
Umiej�tno�� biegania na d�ugie dystanse prawdopodobnie by�a motorem ewolucyjnego sukcesu Homo sapiens. Wskazuj� na to najnowsze ustalenia antropolog�w. To rodzi pytanie, co zrobi z naszego gatunku siedz�cy tryb �ycia, jaki od pewnego czasu powszechnie uprawiamy? Cz�owieku, rusz g�ow�, ale i ca�ym cia�em! Zapraszam na przegl�d naukowych doniesie� z ubieg�ego tygodnia.
Kompleks 31 piramid w Gizie zosta� zbudowany wzd�u� 64-kilometrowej odnogi Nilu, kt�ra wysch�a dawno temu. Naukowcy, kt�rzy odkryli jej �lady, nazwali j� Ahramat, co po arabsku oznacza piramid�.
Odkrycie jest prze�omowe, a kolekcja bezcenna - podkre�laj� pozna�scy badacze. I opowiadaj�, jak dosz�o do tego, �e o le��cych na bibliotecznych p�kach ksi�gach zrobi�o si� g�o�no dopiero teraz.
To pierwszy bezpo�redni dow�d na to, �e przewidziany 90 lat temu kryszta�, zbudowany z samych elektron�w, rzeczywi�cie istnieje.
Naukowcy odkryli glon, kt�ry sam pobiera azot z atmosfery, dowiedzieli si�, z czego wynika lewor�czno�� i poinformowali o pierwszej masowej epidemii ptasiej grypy u kr�w. Zapraszam na przegl�d najwa�niejszych odkry� naukowych ubieg�ego tygodnia.
Jak to si� sta�o, �e kilkaset lat temu �wiat gwa�townie przyspieszy�, a dzi� zmienia si� tak szybko, �e nie nad��amy? Naukowcy z Uniwersytetu w Cambridge si�gn�li po dane historyczne i odkryli, �e do kluczowej zmiany dosz�o na d�ugo przed budow� pierwszej maszyny parowej, kt�ra dotychczas by�a symbolem pocz�tku rewolucji przemys�owej. Dlaczego dosz�o do tego akurat wtedy w Wielkiej Brytanii, a nie wcze�niej w innym miejscu �wiata, to wci�� zagadka. Zapraszam na przegl�d naukowych doniesie� z ostatnich 7 dni.
Czy wiesz, jak d�ugo trwa� paleolit, kiedy Europejczycy zacz�li hodowa� �winie i gdzie odkryto najstarsze dzie�o sztuki naskalnej?
Przeci��enie informacjami, receptura piwa opracowana przez sztuczn� inteligencj�, por�wnanie gestykulacji W�och�w i Skandynaw�w, "incydent ka�owy" na oceanie czy zaawansowane technologicznie �odzie sprzed 7 tys. lat. Zapraszam na przegl�d najciekawszych odkry� naukowych mijaj�cego tygodnia.
P��tno odnalezione w Chwalis�awiu jest zniszczone. Autor dzie�a jest nieznany, ale modelunek twarzy i r�ki �w. Benedykta wskazuje na mistrza. Konserwator zabytk�w Piotr Pelc m�wi: to Michael Willmann.
Drewniane belki w sali gimastycznej Zespo�u Szk� Gastronomicznych by�y tak brudne, �e prawie czarne. Okaza�o si�, �e skrywaj� prewn� tajemnic�.
Teleskop Webba odkry�, �e zanim sformowa�o si� S�o�ce i Ziemia, w zimnych ob�okach molekularnych ju� powsta�y kluczowe zwi�zki dla �ycia. Tak�e alkohol. Nasz najdalszy wys�annik - sonda Voyager 1 - znowu z nami rozmawia, cho� opornie. Ale najbardziej ucieszy�o mnie odkrycie polskich biochemik�w - dokonana przez nich modyfikacja cz�steczki mRNA mo�e przyspieszy� rewolucj� w medycynie. Zapraszam na przegl�d naukowych doniesie�.
Prof. Avi Loeb kieruje na Harvardzie poszukiwaniami �ycia pozaziemskiego. "Im bardziej przypatrywali�my si� asteroidzie Oumuamua, tym bardziej intrygowa�a. Jest bardzo cienka i odpycha j� od S�o�ca jaka� tajemnicza si�a. Natura nie tworzy takich obiekt�w"
Tumba grobowa, w kt�rej mog� si� znajdowa� szcz�tki wa�nej dla Opola postaci, nie zostanie zasypana, jak chcia� biskup, ale przeniesiona w obr�bie katedry.
Ponad sto lat temu pewien francuski oficer pono� widzia� go na w�asne oczy. Zabra� ze sob� tylko ma�y kawa�ek, bo ca�y meteoryt by� co najmniej stumetrow� bry�� z �elaza i niklu, cz�ciowo zagrzeban� w piaskach Sahary.
Naukowcy potwierdzili, �e lockdowny wyko�czy�y jeden z wirus�w grypy, zbadali, jakie s� skutki siedmiodniowego postu i sprawdzili, na czym opiera�a si� religia filisty�ska. Zapraszam na przegl�d najwa�niejszych odkry� naukowych ubieg�ego tygodnia.
Mamy dzisiaj co� dla tych, kt�rzy uwa�aj�, �e nauka jest daleka od �ycia. Naukowcy z Chin podsun�li prosty spos�b na usuni�cie wi�kszo�ci drobinek mikroplastiku, jakie znajduj� si� w wodzie pitnej. Inny zesp� odkry�, sk�d si� bierze aromat s�odkiej pomara�czy - chodzi o stworzenie r�wnie smacznych, ale i odpornych na choroby owoc�w. Zapraszam na nasz przegl�d naukowych doniesie�.
Rekordowy kwazar, r�nice w budowie m�zg�w obu p�ci, tworzenie cyfrowej biblioteki zapach�w z ca�ego �wiata, wyl�dowanie "Odyseusza" na Ksi�ycu, tajemnice komunikacji wieloryb�w czy pismo mieszka�c�w Wysp Wielkanocnych. Zapraszam na przegl�d najwa�niejszych odkry� naukowych ubieg�ego tygodnia.
Naukowcy rozpocz�li badania z udzia�em ludzi nad terapi� przeciwnowotworow�, znan� jako terapia mRNA, odkryli te� nowy ocean w Uk�adzie S�onecznym i udowodnili, �e zn�canie si� zostawia trwa�e �lady w chemii m�zgu. Zapraszam na przegl�d najwa�niejszych odkry� naukowych ubieg�ego tygodnia.
W ludzkim DNA w toku ewolucji zapisa�y si� fragmenty tysi�cy wirus�w, kt�re infekowa�y naszych przodk�w. Najdziwniejsze, �e pomog�y nam w ewolucji i nadal pomagaj�. Bez nich nie by�oby nas tu dzisiaj. To chyba najbardziej szokuj�ce z odkry�, o kt�rych naukowcy poinformowali w ostatnim tygodniu. Zapraszam na kr�tki przegl�d najwa�niejszych naukowych doniesie�.
Naukowcy policzyli, �e przez ostatnie 40 lat powierzchnia Grenlandii zmniejszy�a si� o ponad 5 tys. km kw., opublikowali najwi�ksze w historii badania morskiego DNA i odpowiedzieli na pytanie, czy du�e psy s� bardziej nara�one na choroby ni� ma�e.
Butelkowana woda jest pe�na drobinek plastiku, jak cz�sto rodzice ok�amuj� w�asne dzieci, od czego zale�y g�sto�� ciemnej energii w kosmosie, jak PTSD wp�ywa na rozmiar m�zgu oraz jakie by�y przyczyny wymarcia najwi�kszej ma�py cz�ekokszta�tnej w dziejach. Zapraszamy na przegl�d najwa�niejszych odkry� naukowych ubieg�ego tygodnia.
Na razie o sensacyjnym znalezisku niewiele wiadomo. W pi�tek (12 stycznia) w basenie przystani przy ul. Piwnej we W�oc�awku zosta� odnaleziony miecz, kt�rego powstanie eksperci wst�pnie datuj� na IX-X wiek.
Rok 2023 nale�a� do astrofizyki i komputer�w kwantowych.
Naukowcy odkryli, �e do Zatoki Puckiej wr�ci� morszczyn, odpowiedzieli na pytanie, dlaczego wymar�y jedyne psy hodowane na we�n�, a amatorzy wykonali jedno z najpi�kniejszych zdj�� Andromedy. Zapraszam na przegl�d najwa�niejszych odkry� naukowych ubieg�ego tygodnia.
Tajemnicze odkrycie zatrzyma�o budow� skateparku w Rybniku. W parku Wi�niowiec odkopano wielki, betonowy obiekt. Raczej nie jest to schron ani inny obiekt militarny. Pasjonaci historii szukaj� go na starych mapach.
S�ynna kometa Halleya rozpocz�a sw�j powr�t w pobli�e S�o�ca i Ziemi. Co zastanie, kiedy znowu si� tutaj pojawi? Nauka wyra�nie przyspiesza, czego dowodz� doniesienia z ostatniego tygodnia. Naukowcy np. og�osili, �e uda�o im si� po��czy� wyhodowane w laboratorium organoidy m�zgowe z komputerem. Tym samym stworzyli biokrzemow� hybryd�, zdoln� do rozpoznawania mowy i rozwi�zywania prostych r�wna� matematycznych.
�mierciono�ny w skutkach brak sp�jnej polityki ws. COVID oraz niezamierzony efekt szczepionek, rekordowo gor�cy rok 2023 oraz st�enie CO2, najwi�ksza na �wiecie kolekcja ludzkich genom�w czy kolejna zaskakuj�ca umiej�tno�� neandertalczyk�w. Zapraszamy na przegl�d najwa�niejszych wydarze� mijaj�cego tygodnia.
Copyright © Wyborcza sp. z o.o.