Jump to content

Paraguay

Urnosen dagiti silpo
Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia

Nagsasabtan: 23°S 58°W / 23°S 58°W / -23; -58

Republika ti Paraguay
Wagayway ti Paraguay
Flag (obverse)
Eskudo [nb 1] ti Paraguay
Eskudo [nb 1]
Napili a pagsasao: "Paz y justicia" (Espaniol)
"Kappia ken hustisia"
Nailian a kanta: 
Paraguayos, República o Muerte  (Espaniol)
ParParaguayo, Republika wenno Patay
Lokasion ti Paraguay
Kapitolio
ken kadakkelan a siudad
Asunción
25°16′S 57°40′W / 25.267°S 57.667°W / -25.267; -57.667
Opisial a sasao
Grupgrupo ti etniko
(2000)
Nagan dagiti umiliParaguayo, Taga-Paraguay
GobiernoUnitario a presidensial a batay-linteg a republika
Horacio Cartes
Juan Afara
LehislaturaKongreso
• Akinngato a kamara
Kamara dagiti Senador
• Akinbaba a kamara
Kamara dagiti Deputado
Wayawayamanipud iti Espania
• Nairangarang
14 Mayo 1811
• Nabigbig
15 Mayo 1811
Kalawa
• Dagup
406,752 km2 (157,048 sq mi) (Maika-60)
• Danum (%)
2.3
Populasion
• Karkulo idi 2015
7,012,433 (Maika-104)
• Densidad
17.2/km2 (44.5/sq mi) (Maika-204)
GDP (PPP)Karkulo idi 2015
• Dagup
$61.167 bilion[2] (Maika-100)
• Tunggal maysa a tao
$8,716[2]
GDP (nominal)Karkulo idi 2015
• Dagup
$30.754 bilion[2] (Maika-99)
• Tunggal maysa a tao
$4,382[2]
Gini (2012)negatibo nga idadakkel 48.2[3]
nangato
HDI (2013)steady 0.676[4]
kalalainganna · Maika-111
KuartaGuaraní (PYG)
Sona ti orasUTC–4 (PYT)
• Kalgaw (DST)
UTC–3 (PYST)
Pagmanehuankanawan
Kodigo ti panagtawag+595
Kodigo ti ISO 3166PY
TLD ti internet.py
  1. Aglalaok nga Europeano ken Amerindiano.

Ti Paraguay (Espaniol: [paɾaˈɣwai]; Guarani: Paraguái [paɾaˈɣwaj]), opisial a ti Republika ti Paraguay (Espaniol: República del Paraguay, Guarani: Tetã Paraguái), ket ti napalikmutan ti daga a pagilian idiay sentral nga Abagatan nga Amerika, bineddengan daytoy babaen ti Arhentina iti abagatan ken abagatan a laud, ti Brasil iti daya ken ti amianan a daya, ken ti Bolivia iti amianan a laud. Ti Paraguay ket mabirukan kadagiti bangkag ti Karayan Paraguay, nga agayus babaen ti tengnga ti pagilian manipud iti amianan aginggana iti abagatan. Gapu ti sentral a lokasionna idiay Abagatan nga Amerika, daytoy ket sagpaminsan a tinawtawagan a kas Corazón de América ("Puso ti Amerika").[7]

Dagiti indihenio a Guaraní ket nagtataengdan idiay Paraguay para kadagiti saan a nabibiit ngem milenio sakbay a naparukma ti teritorio babaen dagiti Espaniol idi maika-16 a siglo. Dagiti nagtataeng nga Espaniol ken dagiti mision ti Hesuita ket nangipayammoda iti Kristianidad ken Espaniol a kultura iti rehion. Ti Paraguay ket adda idi iti patingga ti ruar iti imperio a kolonia ti Espania, nga addaan laeng kadagiti bassit nga urbano a sentro ken dagiti agtataeng. Kalpasan ti wayawaya manipud iti Espania idi 1811, ti Paraguay ket tinurayan idi babaen dagiti diktador a nangisayangkat kadagiti annuroten ti pannakaisinsina ken protektionista.

Kalpasan iti didigra a Gubat ti Paraguay (1864–1870), ti pagilian ket nakapukaw iti 60 aginggana iti 70 a porsiento iti populasionna babaen ti gubat ken sakit, ken agarup a 140,000 kuadrado kilometro (54,054 sq mi) iti teritoriona iti Arhentina ken Brasil. Babaen iti maika-20 a siglo, ti Paraguay ket nagtultuloy a nagib-ibtur kadagiti nagsasaruno nga autoritariano a gobierno, ken nagbanagan iti turay ni Alfredo Stroessner, a nangidaulo iti kapautan a diktadura ti militar iti Abagatan nga Amerika manipud idi 1954 aginggana idi 1989. Isu ket naparmek iti maysa a kudeta iti militar, ken dagiti nawaya nga adu partidona a panagbubutos ket immuna a naurnos ken natengngel idi 1993. Kalpasan ti maysa a tawen, timmipon ti Paraguay iti Arhentina, Brasil ken Uruguay a nagpundar iti Mercosur, ti rehional a panagtitinulngan iti ekonomia.

Manipud idi 2009, ti populasion ti Paraguay ket nakarkulo iti agarup a 6.5 a riwriw, kaaduan ket naikonsentrado iti rehion ti abagatan a daya ti pagilian. Ti kapitolio ken kadakkelan a siudad ket ti Asunción, a ti metropolitano a lugar ket pagtaengan dagiti gangani a pagkatlo a populasion ti Paraguay. No maigiddiat kadagiti kaaduan a pagilian ti Latin nga Amerika, ti indihenio a pagsasao ken kultura ti Paraguay, ti Guaraní, ket agtultuloy a kaaduan a makaimpluensia. Kadagiti tunggal maysa a senso, dagiti agtataeng ken kaaduanda a mangibaga kaniada a kas mestiso, ken mangipaltiing daytoy kadagiti tawen a pannakiasawa kadagiti nadumaduma a grupo ti etniko. Ti Guaraní ket mabigbig a kas maysa nga opisial a pagsasao ken kakuyogna ti Espaniol, ken dagitoy dua a pagsasao ket adu a naisasao iti pagilian.

Dagiti nota

[urnosen | urnosen ti taudan]
  1. ^ Ti bangir ti eskudo ti Paraguay:

Dagiti nagibasaran

[urnosen | urnosen ti taudan]
  1. ^ Paraguay a naikabil iti The World Factbook (iti Ingles)
  2. ^ a b c d "Paraguay". International Monetary Fund. Naala idi 20 Abril 2012.
  3. ^ "Gini Index". World Bank. Naala idi 18 Hulio 2013.
  4. ^ "2014 Human Development Report Summary" (PDF). United Nations Development Programme. 2014. pp. 21–25. Naala idi 27 Hulio 2014.
  5. ^ "Paraguay – Constitution, Article 140 About Languages". International Constitutional Law Project. Naala idi 3 Disiembre 2007. {{cite journal}}: Makasapul ti dakamat journal iti |journal= (tulong) (see translator's note)
  6. ^ "8 LIZCANO" (PDF). Convergencia.uaemex.mx. Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 2014-02-24. Naala idi 5 Oktubre 2012.
  7. ^ "Paraguay, corazón de América (1961)". Internet Movie Database. Naala idi 5 Oktubre 2012.

Dagiti akinruar a silpo

[urnosen | urnosen ti taudan]

Dagiti midia a mainaig iti Paraguay iti Wikimedia Commons
Pakaammo ti panagbiahe idiay Paraguay manipud iti Wikivoyage (iti Ingles)

Naala manipud iti "https://ilo.wikipedia.org/w/index.php?title=Paraguay&oldid=399078"