Luis Arce

Luis Arce
Arce árið 2020.
Forseti Bólivíu
Núverandi
Tók við embætti 8. nóvember 2020
Varaforseti	David Choquehuanca
Forveri	Jeanine Áñez
Fjármálaráðherra Bólivíu
Í embætti 23. janúar 2006 – 24. júní 2017
Forseti	Evo Morales
Forveri	Waldo Gutiérrez Iriarte
Eftirmaður	Mario Guillén
Í embætti 23. janúar 2019 – 10. nóvember 2019
Forseti	Evo Morales
Forveri	Mario Guillén
Eftirmaður	José Luis Parada
Persónulegar upplýsingar
Fæddur	28. september 1963 (1963-09-28) (61 árs) La Paz, Bólivíu
Þjóðerni	Bólivískur
Stjórnmálaflokkur	Sósíalistahreyfingin
Maki	Jessica Graciela Mosqueira Martínez Lourdes Brigida Durán Romero
Börn	3
Háskóli	Æðri háskólinn í San Andrés Warwick-háskóli
Undirskrift

Luis Alberto „Lucho“ Arce Catacora (f. 28. september 1963) er bólivískur stjórnmálamaður og núverandi forseti Bólivíu. Hann var fjármálaráðherra Bólivíu á stjórnartíð Evo Morales forseta.^[1] Hann var frambjóðandi Sósíalistahreyfingarinnar (MAS-IPSP) í forsetakosningum ársins 2020.^[2] Samkvæmt útgönguspám lenti hann í fyrsta sæti í fyrri umferð kosninganna, sem fóru fram þann 19. október, með 52,4% atkvæða og nógu rúmt forskot á keppinauta sína til að sleppa við að kallað yrði til annarrar umferðar.^[2]

Arce var útnefndur í ráðherraembætti árið 2006. Hann stóð fyrir þjóðnýtingu bólivískra kolvetnis-, fjarskipta- og námufélaga og fyrir stofnun Suðurbankans.^[1] Á ráðherratíð hanns jókst verg landsframleiðsla um 344% og tíðni fátæktar lækkaði úr 38% í 15%.^[3][4]

Árið 2011 mat bandaríska hagfræðitímaritið American Economy Magazine Arce sem áttunda besta fjármálaráðherra heimshlutans af 18.^[5] Í aðdraganda forsetakosninga ársins 2014 benti The Wall Street Journal á Arce sem eitt helsta trompið í baráttu Morales fyrir endurkjöri á forsetastól.^[6]

Eftir að Evo Morales sagði af sér og yfirgaf Bólivíu í kjölfar umdeildra kosninga í nóvember 2019 kallaði starfandi forsetinn Jeanine Áñez til nýrra forsetakosninga. Þann 19. janúar 2020 lýsti Morales því yfir eftir samningaviðræður í Argentínu að Luis Arce og fyrrum utanríkisráðherrann David Choquehuanca yrðu frambjóðendur Sósíalistahreyfingarinnar (MAS) til forseta og varaforseta í kosningunum.

Andstæðingar Arce útmáluðu hann sem strengjabrúðu Morales en þessu höfnuðu hann og flokkur hans. Einn af leiðtogum MAS, David Apaza, reyndi að greina á milli Morales og kosningaherferðar Arce og lagði áherslu á að Morales myndi ekki skipta sér af mögulegri ríkisstjórn Arce.^[7]

Flestar skoðanakannanir bentu til þess að Arce hefði nógu afgerandi forskot á keppinauta sína til að vinna kosningarnar án þess að kalla þyrfti til annarrar umferðar. Á kosninganótt höfðu frambjóðendur hægriflokkanna að nokkru leyti sameinast að baki fyrrum forsetanum Carlos Mesa og sumir aðrir frambjóðendur, þar á meðal Áñez, höfðu dregið framboð sín til baka til að forðast að kljúfa atkvæðahópinn. Útgönguspár sem könnunarfyrirtækið Ciesmori birti morguninn 19. október bentu þó til þess að Arce hefði hlotið 52,4% atkvæðanna, sem nægði til að sleppa við aðra kosningaumferð.^[8] Arce og flokkur hans lýstu yfir sigri, sem Áñez staðfesti á Twitter-síðu sinni stuttu síðar.^[9] Carlos Mesa, sem lenti í öðru sæti, viðurkenndi ósigur á blaðamannafundi og sagði að fyrstu tölurnar sýndu fram á „sterkan og skýran“ sigur Arce.^[10] Arce tók við embætti forseta þann 8. nóvember 2020.

Þann 26. júní árið 2024 gerði hópur bólivískra hermanna undir forystu herforingjans Juan José Zúñiga tilraun til að steypa stjórn Arce af stóli. Hermenn og brynvarin farartæki brutu sér leið að forsetahöllinni í La Paz og Zúñiga gerði kröfu um að ný stjórn tæki við.^[11] Arce krafðist þess að herinn léti af aðgerðunum og virti lýðræðið. Í sjónvarpsávarpi sem hann hélt um kvöldið hvatti hann almenning til að rísa upp gegn hernum til að vernda lýðræði í landinu. Fyrrum forsetar Bólivíu og helstu stéttarfélög landsins mótmæltu valdaránstilrauninni og boðuðu til allsherjarverkfalls til stuðnings stjórnvöldum. Í öðru ávarpi um kvöldið tilkynnti Arce að öllum helstu stjórnendum hersins hefði verið vikið úr embætti.^[12]

Um kvöldið höfðu hermennirnir dregið liðsafla sinn frá forsetahöllinni og valdaránið var talið hafa misheppnast.^[13]

Arce er með mastersgráðu í hagfræðivísindum frá Warwick-háskóla í Bretlandi, þar sem hann bjó frá 1996 til 1997. Árið 1991 útskrifaðist hann með BA-gráðu í hagfræði frá Æðri háskólanum í San Andrés. Hann útskrifaðist einnig sem endurskoðandi frá Bankafræðastofnuninni (Instituto de Educación Bancaria) árið 1984 og talar ensku, spænsku og portúgölsku.^[14]

Arce hefur verið boðið að tala við ýmsa háttvirta háskóla víðs vegar um heim, meðal annars Harvard-háskóla, Columbia-háskóla, Ameríska háskólann og Pittsburgh-háskóla.^[15]

Arce hefur birt fjölda bóka og greina um hagfræði, meðal annars „Bólivíska hagfræðilega samfélagslega framleiðslukerfið“ (2015), „Óvissa og dollaravæðing í Bólivíu“,^[16] „Er gangverk gjaldeyrismarkaðar seðlabankans viðeigandi?“, „Stutt mat á bólivísku gengisstjórninni“, „Framlag til rökræðunnar um dollaravæðinguna“, „Eftirspurn eftir peningum í Bólivíu“ og „Fjárhagsleg frjálslyndisvæðing og samþjöppun í bankakerfinu“.^[17]

Arce á þrjú börn: Luis Marcelo, Rafael Ernesto og Camilu Danielu.

1. ↑ ^{1,0 1,1} „Bolivian-American Chamber of Commerce“ (PDF). Afrit af upprunalegu (PDF) geymt þann 14. janúar 2019. Sótt 19. október 2020.
2. ↑ ^{2,0 2,1} „Evo anuncia que Luis Arce será el candidato a la Presidencia por el MAS“. El Deber. 20. janúar 2020. Afrit af upprunalegu geymt þann 4 ágúst 2020. Sótt 20. janúar 2020.
3. ↑ González, Diego. „¿Cuáles son las claves del éxito económico boliviano? | DW | 12.07.2019“. DW.COM (evrópsk spænska). Sótt 12. maí 2020.
4. ↑ Lazcano, Miguel (26. janúar 2020). „Bolivia redujo a mayor ritmo la pobreza extrema - La Razón“. La Razón (evrópsk spænska). Afrit af upprunalegu geymt þann 26. janúar 2020.
5. ↑ „Luis Alberto Arce“. World Bank Live (enska). 15. mars 2016. Sótt 12. maí 2020.
6. ↑ „Bolivian Leader's Re-Election Calling Card: Socialist Economy Minister“. The Wall Street Journal. 9. október 2014.
7. ↑ Phillips, Tom; Collyns, Dan (19. október 2020). „Bolivia election: exit polls suggest thumping win for Evo Morales's party“. The Guardian (bresk enska). ISSN 0261-3077. Sótt 19. október 2020.
8. ↑ Rochabrun, Marcelo; Ramos, Daniel (19. október 2020). „Bolivia's socialists claim victory as unofficial count shows big win“. Reuters (enska). Afrit af upprunalegu geymt þann 19. október 2020. Sótt 19. október 2020.
9. ↑ „Aún no tenemos cómputo oficial, pero por los datos con los que contamos, el Sr. Arce y el Sr. Choquehuanca han ganado la elección. Felicito a los ganadores y les pido gobernar pensando en Bolivia y en la democracia“ (spænska). 19. október 2020.
10. ↑ Reeves, Philip (19. október 2020). „Ally Of Socialist Evo Morales On Track To Win Bolivia's Election As Rival Concedes“. NPR.org (enska). Sótt 19. október 2020.
11. ↑ Jón Ísak Ragnarsson (26. júní 2024). „Óttast valda­ráns­til­raun í Bólivíu“. Vísir. Sótt 26. júní 2024.
12. ↑ Þorgils Jónsson (26. júní 2024). „Forseti Bólivíu hvatti almenning til að standa gegn valdaráni hersins“. RÚV. Sótt 26. júní 2024.
13. ↑ Sólrún Dögg Jósefsdóttir (26. júní 2024). „Valda­ráns­til­raunin virðist hafa mis­tekist“. Vísir. Sótt 26. júní 2024.
14. ↑ „Luis Alberto Arce“. World Bank Live (enska). 15. mars 2016. Sótt 12. maí 2020.
15. ↑ „Arce expuso el modelo económico en Harvard“ (spænska). Página Siete. 5. september 2014. Afrit af upprunalegu geymt þann 4 mars 2016. Sótt 19 október 2020.
16. ↑ Arce C., Luis Alberto. „Incertidumbre y Dolarización en Bolivia“ (PDF). Ríkisstjórn Bólivíu. Sótt 12. maí 2020.^{[óvirkur tengill]}
17. ↑ „Luis Alberto Arce“. World Bank Live (enska). 15. mars 2016. Sótt 12. maí 2020.