Ludi saeculares

Ten artykuł od 2023-03 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Ludi saeculares (łac. „igrzyska stulecia”) – rzymskie święto będące uroczystością na cześć rozpoczęcia nowego wieku.

Obchody te swym pochodzeniem sięgały czasów etruskich, którym w rzeczywistości zawdzięczają swe pochodzenie. Po raz pierwszy miały odbyć się w roku 509 p.n.e., gdy z Rzymu wygnano ostatniego Tarkwiniusza. Ogólnie dzielono obrzędy tego święta na ludi scenici (igrzyska teatralne) oraz ludi circenses (igrzyska cyrkowe); obydwa obrzędy nazywano łącznie ludi honoraria. W rytmie cyklicznym igrzyska nie odbywały się dokładnie co 100 lat, lecz faktycznie wówczas, gdy aktualny panujący uznał za stosowne je urządzić.

Za Augusta obchodzone były one w roku 17 p.n.e. Następne święta Stulecia dzielą się na dwa szeregi. Jeden opierał się na rachubie Augusta, przy tym święta miały być obchodzone co 110 lat, więc Domicjan święcił je w roku 88 (o 6 lat wcześniej względem daty świąt wyznaczonej przez Augusta). Kolejne obchody zarządził Septymiusz Sewer w roku 204 n.e. Drugi szereg zapoczątkował Klaudiusz, obchodząc w r. 47 n.e. osiemsetlecie istnienia Rzymu od jego powstania (ab urbe condita). Po nim w r. 147 n.e. Antoninus Pius święcił dziewięćsetlecie, zaś Filip I Arab w roku 248 – tysiąclecie istnienia Wiecznego Miasta^[1].

• Ludi saeculares w I wieku n.e.

• p
• d
• e

Religia i mitologia rzymska

Główni bogowie	Apollo Ceres Diana Fortuna Janus Junona Jupiter Kwiryn Luna Mars Merkury Minerwa Neptun Pluton Roma Sol Wenus Westa Wulkan
Inni bogowie i pomniejsze bóstwa	Acca Larentia Adranus Angerona Anna Perenna Averruncus Aurora Bachus Bellona Bona Dea Caeculus Clitumnus Cloacina Coelus Consus Dis Pater Edulica Eskulap Fatum Faunus Ferentina Feronia Flora Geniusz Glykon Inuus Juturna Karmenta Kastor i Polluks Kupidyn Lactans Lacturnus Lary Lawerna Liber Libertas Libitina Limentinus Lua Lucina Luperkus Maja Majus Mana Genita Many Mater Matuta Momus Mutunus Tutunus Natio Nox Ops Orkus Pales Pax Penaty Picumnus Picus Pilumnus Pomona Portunus Prozerpina Salus Saturn Salacja Sancus Sator Segetia Silvanus Somnus Soranus Sterquillinus Summanus Sol Invictus Tages Talassius Tellus Terminus Tiberinus Veiovis Volturnus Wertumnus Wiktoria
Personifkacje	Abudantia Aequitas Aeternitas Aius Locutius Alacritas Annona Bonus Eventus Canens Caritas Claritas Clementia Concordia Constantia Copia Discordia Disciplina Fama Fames Fecunditas Felicitas Fides Gloria Hilaritas Honos Indulgentia Iucunditas Iustitia Iuventas Iuventus Laetitia Liberalitas Mens Moneta Mors Necessitas Nobilitas Patientia Perpetuitas Pietas Providentia Pudicitia Religio Roma Aeterna Quies Securitas Spes Tranquilitas Ubertas Veritas Virtus
Legendarni założyciele	Ankus Marcjusz Egeria Eneasz Numa Pompiliusz Romulus i Remus Serwiusz Tuliusz
Kapłani	augur Bractwo Arwalskie epulon flamen haruspik lituus pontifex maximus pontyfik przybory kapłańskie quindecemviri sacris faciundis rex Nemorensis rex sacrorum saliowie sodales Augustales Titii sodales westalka
Wierzenia i praktyki	Agonalia Ambarvalia auspicjum Bachanalia Caristia Carmentalia Carnalia Cerealia Compitalia Concordiae Consualia Decennalia Dies sanguinis Divalia Epulum Iovis Faunalia Feralia Floralia Fornacalia Genius loci hieromancja homo sacer Idy marcowe indigetes Iunonalia Księgi sybillińskie Larentalia Lucaria Ludi Apollinares Ludi Plebeii Ludi Romani Ludi saeculares Ludi Taurei Luperkalia lustrum Matronalia Merkuralia kult cezarów mitologia mit założycielski Nemoralia Neptunalia numen obnuntiatio Ofiary argejskie Paganalia Parilia pomerium Portunalia Quinquatria Robigalia Saturnalia świątynie rzymskie święto Herkulesa święta Terminalia Tubilustrium Vinalia Veneralia Vertumnalia Vestalia Vortumnalia Vulcanalia