haber

wymowa:

IPA: [a.ˈβeɾ]

homofon: a ver

​^?/i

znaczenia:

czasownik bezosobowy

(1.1) być, nie ma (w zaprzeczeniu)

(1.2) istnieć

(1.3) znajdować się

(1.4) odbywać się, zdarzać się

(1.5) przest. z określeniem czasu: temu

(1.6) przest. z określeniem czasu: od

czasownik posiłkowy

(2.1) służy do tworzenia czasów złożonych we wszystkich osobach

czasownik przechodni

(3.1) przest. mieć, posiadać

rzeczownik, rodzaj męski

(4.1) mienie, majątek

(4.2) wynagrodzenie, pensja, pobory

(4.3) księg. kredyt, strona "Ma", aktywa

odmiana:

(1) koniugacja II: czasownik nieregularny nieosobowy (impersonal), model haber

 

notas Do końcówki 3. os. lp. czasu presente de indicativo dodaje się jotowaną spółgłoskę „y”. Grupa „ab” rdzenia przybiera formę „ub” w czasach pretérito perfecto simple, pretérito imperfecto (sub.) i futuro (sub.). Otrzymuje nieakcentowaną końcówkę fleksyjną pierwszej koniugacji w 3. os. lp. czasu pretérito perfecto simple. Rdzenna spółgłoska „b” przybiera formę „y” w czasie presente de subjuntivo. Traci pierwszą samogłoskę końcówki fleksyjnej w czasach futuro i condicional (simple). (*)
formas no personales	infinitivo		gerundio	participio
simples	haber		habiendo	habido
compuestas	haber habido		habiendo habido	—
formas personales
modo indicativo	tercera persona		modo subjuntivo	tercera persona
	singular	plural		singular	plural
presente	hay	—	presente	haya	—
pretérito imperfecto	había	—	pretérito imperfecto	hubiera	—
pretérito perfecto simple	hubo	—		hubiese	—
futuro simple	*habrá	—	futuro simple	hubiere	—
condicional simple	*habría	—
tiempos compuestos pretérito perfecto compuesto ha habido — pretérito perfecto haya habido — pretérito pluscuamperfecto había habido — pretérito pluscuamperfecto hubiera habido — pretérito anterior hubo habido — hubiese habido — futuro compuesto habrá habido — futuro compuesto hubiere habido — condicional compuesto habría habido —

(2) (3) koniugacja II: czasownik nieregularny, model haber

 

notas Traci grupę „ab” rdzenia we wszystkich formach presente de indicativo oprócz 2. os. lm., zmieniając końcówki fleksyjne. Grupa „ab” rdzenia przybiera formę „ub” w czasach pretérito perfecto simple, pretérito imperfecto (sub.) i futuro (sub.). Otrzymuje nieakcentowane końcówki fleksyjne pierwszej koniugacji w 1. i 3. os. lp. czasu pretérito perfecto simple. Rdzenna spółgłoska „b” przybiera formę „y” w czasie presente de subjuntivo. Traci pierwszą samogłoskę końcówki fleksyjnej w czasach futuro i condicional (simple). (*) Brak form trybu rozkazującego (imperativo).
formas no personales	infinitivo		gerundio		participio
simples	haber		habiendo		habido
compuestas	haber habido		habiendo habido		—
formas personales	número singular			número plural
modo indicativo	yo	tú, vos	él, ella usted	nosotros nosotras	vosotros vosotras	ellos, ellas ustedes
presente	he	has	ha	hemos	habéis	han
pretérito imperfecto	había	habías	había	habíamos	habíais	habían
pretérito perfecto simple	hube	hubiste	hubo	hubimos	hubisteis	hubieron
futuro simple	*habré	*habrás	*habrá	*habremos	*habréis	*habrán
condicional simple	*habría	*habrías	*habría	*habríamos	*habríais	*habrían
tiempos compuestos pretérito perfecto compuesto he habido has habido ha habido hemos habido habéis habido han habido pretérito pluscuamperfecto había habido habías habido había habido habíamos habido habíais habido habían habido pretérito anterior hube habido hubiste habido hubo habido hubimos habido hubisteis habido hubieron habido futuro compuesto habré habido habrás habido habrá habido habremos habido habréis habido habrán habido condicional compuesto habría habido habrías habido habría habido habríamos habido habríais habido habrían habido
modo subjuntivo	yo	tú, vos	él, ella usted	nosotros nosotras	vosotros vosotras	ellos, ellas ustedes
presente	haya	hayas	haya	hayamos	hayáis	hayan
pretérito imperfecto	hubiera	hubieras	hubiera	hubiéramos	hubierais	hubieran
	hubiese	hubieses	hubiese	hubiésemos	hubieseis	hubiesen
futuro simple	hubiere	hubieres	hubiere	hubiéremos	hubiereis	hubieren
tiempos compuestos pretérito perfecto haya habido hayas habido haya habido hayamos habido hayáis habido hayan habido pretérito pluscuamperfecto hubiera habido hubieras habido hubiera habido hubiéramos habido hubierais habido hubieran habido hubiese habido hubieses habido hubiese habido hubiésemos habido hubieseis habido hubiesen habido futuro compuesto hubiere habido hubieres habido hubiere habido hubiéremos habido hubiereis habido hubieren habido
modo imperativo	tú	vos	usted	nosotros nosotras	vosotros vosotras	ustedes
presente	—	—	—	—	—	—

(4) lm haberes

przykłady:

(1.1) Llevo diez minutos llamando a la puerta y no contestan, así que supongo que o bien no hay nadie en casa, o bien me están ignorando por completo. → Od dziesięciu minut dzwonię i nikt się nie odzywa, więc przypuszczam, że albo nie ma nikogo w domu, albo mnie całkowicie ignorują.

(1.1) En el garaje había dos coches: uno nuevo y reluciente, el otro viejo y oxidado. → W garażu były dwa samochody: jeden nowy i błyszczący, drugi stary i zardzewiały.

(1.1) Hay mucha gente aquí; vayámonos a un lugar más tranquilo. → Tu jest dużo ludzi – chodźmy do spokojniejszego miejsca.

(1.2) Los ateos dicen que no hay Dios. → Ateiści mówią, że Bóg nie istnieje.

(1.3) Hay varios libros sobre la mesa. → Na stole znajduje się kilka książek.

(1.4) Hace un momento ha habido un accidente grave en la carretera que lleva hasta mi casa. → Przed chwilą wydarzył się groźny wypadek na szosie, która wiedzie do mojego domu.

(1.4) El mes pasado hubo un accidente grave en la carretera que lleva hasta mi casa. → Miesiąc temu wydarzył się groźny wypadek na szosie, która wiedzie do mojego domu.

(1.5) Nos despedimos de él dieciséis años ha, y ya era viejo entonces. Iba muelle arriba, descollando su gigantesca arboladura sobre un enjambre de pescadoras y granujas que le rodeaban.^[1] → Pożegnaliśmy się z nim szesnaście lat temu, a już wówczas był stary. Szedł przez molo, górując swym olbrzymim omasztowaniem (barkiem) nad rojem rybaczek i łobuzów, którzy go otaczali.

(1.6) Quince años, un mes y cuatro días ha que aguardo a quien ha de venir por ella, y la mucha tardanza me ha consumido la esperanza de ver esta venida^[2]. → Od piętnastu lat, miesiąca i czterech dni czekam na tego, kto ma po nią przyjść, i długa zwłoka wyczerpała mą nadzieję na to, że kiedykolwiek ujrzę, jak ta się spełnia.

(4.1) Vendió todos sus haberes. → Sprzedał całe swoje mienie.

(4.2) Percibe sus haberes regularmente. → Otrzymuje regularnie swoje pobory.

(4.3) Hemos anotado en su haber la cantidad de mil euros. → Zapisaliśmy na Państwa koncie po stronie "Ma" sumę tysiąca euro.

składnia:

(1.1-6) wyłącznie w zdaniach bezpodmiotowych (zob. uwagi), zawsze w towarzystwie dopełnienia bliższego

(1.1-4) dopełnienie występuje bez rodzajnika lub z rodzajnikiem nieokreślonym: un (uno), una, unos, unas

(1.5) określenie czasu + ha → odpowiednik polskiego: określenie czasu + temu

(1.6) określenie czasu + ha + que + zdanie główne → odpowiednik polskiego: zdanie główne + od + określenie czasu

(2.1) forma osobowa haber + ims. bierny (participio) od właściwego czasownika (zob. uwagi)

(4.1-2) częściej w lm

kolokacje:

synonimy:

(1.1) estar, ser

(1.2) existir

(1.3) estar, encontrarse, situarse

(1.4) ocurrir, suceder, acaecer

(1.5) hace, atrás

(1.6) desde hace (zob. składnię w hacer)

(3.1) tener, poseer

(4.1) bienes, patrimonio, hacienda

(4.2) salario, paga, retribución

(4.3) activo, capital, bienes

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

czas. haberse

przym. habiente

rzecz. haberío m, habiente m/ż

związki frazeologiczne:

haber que → należy, trzeba

haber de → musieć

haber lugar → 1. są warunki, by…, przecz. nie ma powodu / warunków, by…; 2. dosł. nie ma miejsca (na / dla)

no haber de qué → 1. nie ma powodu, by…; 2. nie ma za co

no haber duda → 1. nie ulegać wątpliwości; 2. niewątpliwie

no haber más que → wystarczy (tylko)

etymologia:

łac. habēre

uwagi:

(1) (2) jedyną poprawną formą 1. os. lm czasu teraźniejszego (presente) trybu oznajmującego (modo indicativo) jest: hemos^[3]. Archaiczna forma habemos jest dziś uważana za niepoprawną, a jedynie dopuszczalną dla czasownika zwrotnego haberse w peryfrazie: habérselas con algo → radzić sobie (z czymś lub kimś).

(1.1-4) w użyciu bezpodmiowotym stosuje się wyłącznie formy 3. os. lp^[3], nawet gdy dopełnieniem jest grupa nominalna w liczbie mnogiej. Istnieje oboczna, nieosobowa forma dla czasu teraźniejszego (presente) trybu oznajmującego (modo indicativo): hay (porównaj z formą osobową ha). Niedopuszczone jest stawianie rodzajnika określonego (el, la, los, las) przed dopełnieniem (zob. składnię).

(1.5-6) wciąż w użyciu, choć obecnie postrzegany jako archaizm^[3] wyparty przez analogiczne zastosowanie czasownika hacer (hace) w zdaniach bezpodmiotowych określających czas przeszły. Stosuje się jedynie formę 3. os. lp czasu teraźniejszego (presente) trybu oznajmującego (modo indicativo): ha.

(2.1) dawniej występujący jako peryfraza czasownikowa, aktualnie tworzy czasy złożone czasowników w zestawieniu: forma osobowa haber + ims. bierny (participio) danego czasownika. Często oznacza czynność dokonaną (zob. tiempo compuesto). Przykłady: hemos comprado, habías escrito.

(3.1) odziedziczył znaczenie po łacińskim czasowniku habēre → mieć, posiadać. Obecnie jest postrzegany jako archaizm^[3].

źródła:

wymowa:

IPA: /haber/

znaczenia:

czasownik

(1.1) mieć

czasownik posiłkowy

(2.1) odpowiednik angielskiego have

odmiana:

przesz. habeva, ter. habe / ha, przysz. habera

przykłady:

(1.1) Io ha duo amicos. → Mam dwóch przyjaciół.

(2.1) Io ha es ibi. → Byłem tam.

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

Czasownik haber w czasie teraźniejszym (habe) ma powszechnie używaną (przez entuzjastów języka interlingua) formę alternatywną - ha

źródła:

wymowa:

​^?/i

znaczenia:

rzeczownik

(1.1) wiadomość, informacja^[1]

odmiana:

(1.1)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	haber	haberler
dopełniacz	haberin	haberlerin
celownik	habere	haberlere
biernik	haberi	haberleri
miejscownik	haberde	haberlerde
ablatyw	haberden	haberlerden
formy dzierżawcze mianownik osoba liczba pojedyncza liczba mnoga 1. os. lp haberim haberlerim 2. os. lp haberin haberlerin 3. os. lp haberi haberleri 1. os. lm haberimiz haberlerimiz 2. os. lm haberiniz haberleriniz 3. os. lm haberi haberleri

przykłady:

składnia:

kolokacje:

(1.1) haber bülteni → wiadomości • haber verme → zawiadomienie • haber vermek → zawiadamiać, informować, donosić

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

źródła: