Recenzja gry Frostpunk – by przetrwać zimę stulecia, trzeba serca z lodu

Globalne oziębienie

Frostpunk przedstawia alternatywną wizję naszego globu, według której pod koniec XIX wieku doszło do nagłego oziębienia klimatu, a cały świat pokrył się lodem. Miasta całkowicie zamarzły, a ci, którzy przeżyli, wyruszyli na poszukiwanie miejsc, gdzie można byłoby przeczekać apokaliptyczną zimę. Kilkadziesiąt osób, trochę zasobów oraz dający ciepło generator były ich jedynym dobytkiem. Na czele jednej z takich eskapad staje gracz w roli kapitana i zarządcy, który musi zadbać o przetrwanie swoich ludzi... i jednocześnie utrzymać się przy władzy.

Nadchodzi sztorm, a wraz z nim temperatury, w których zamarzłoby słońce.

Z czasem nasza mała osada przerodzi się w całe miasto. Odpowiednie zarządzanie nim to nie lada wyzwanie.

Warstwa strategiczna w dziele 11 bit to przede wszystkim rozbudowa osady. Trzeba zapewnić ludziom wyżywienie, odpowiednią temperaturę oraz schronienia, a jednocześnie nie zapomnieć o rozwoju technologii. W trakcie naszych postępów mróz zaczyna bowiem przybierać na sile – wówczas lepiej mieć już ulepszenia generatora, grzejniki w miejscach pracy, szpitale zdolne dać sobie radę z chorobami i odmrożeniami, a także sprawne kopalnie i maszyny pozwalające wydobywać surowce bez chwili odpoczynku. Jednocześnie musimy oddelegować odpowiednią liczbę osób do pracy w wybudowanych przez nas placówkach – wszak szpitale, kuchnie czy fabryki nie obsłużą się same. Wszystko to sprawia, że we Frostpunku zawsze brakuje na coś zasobów, a gracz nieustannie musi decydować o tym, co jest dla niego priorytetem.

W każdej chwili możemy w prosty sposób sprawdzić, jakie efekty daje praca naszego generatora.

W 2016 roku studio 11 bit wydało, do spółki z firmą Galakta, grę planszową na podstawie This War of Mine. Już ten tytuł został wysoko oceniony przez pasjonatów tego rodzaju zabawy. Trudno się oprzeć wrażeniu, że Frostpunk – ze swoim budowaniem, zarządzaniem przestrzenią i kontrolowaniem nastrojów społecznych – jeszcze lepiej sprawdziłby się jako planszówka. Kto wie, może jeśli nowa produkcja osiągnie komercyjny sukces, warszawski zespół pokusi się o taki projekt?

Wybory, których musi dokonywać gracz, są tym cięższe, że nasze cele często kłócą się z żądaniami społeczeństwa. A zarządzanie nastrojami poddanych to absolutnie kluczowy i najbardziej emocjonujący element tej gry. Istnieją tu dwa wskaźniki – niezadowolenia i nadziei. Jeśli pierwszy wzrośnie do maksimum lub drugi spadnie do zera, nasze przywództwo zakończą nie siarczyste mrozy, a zdesperowani ludzie. Aby zapobiec takiemu scenariuszowi, musimy nie tylko zapewnić im dach nad głową i pełny brzuch, ale też zająć się zaprowadzaniem prawa.

Tutaj deweloperzy dają nam całkiem spore pole do popisu – próba rządów zgodnych z własnym sumieniem to działanie szlachetne, ale znacznie zmniejszające szanse na ostateczne przetrwanie. Nim się obejrzycie, zaczniecie wprowadzać nieludzkie godziny pracy, racjonować jedzenie i odmawiać pochówku zmarłym. A potem będzie tylko gorzej – strażnicy na ulicach i propaganda lub obowiązkowe kazania i fanatycy religijni w roli służb porządkowych. Każde prawo wpływa na zadowolenie lub nadzieję społeczeństwa, każde może być kolejnym krokiem do naszego upadku.

Możemy utrzymać nastroje poddanych na wodzy, jeśli zaczniemy spełniać ich żądania. Od czasu do czasu ludzie komunikują swoje potrzeby lub obawy. Oczywiście nie musimy na to reagować, ale takie podejście nie przysporzy nam popularności. Z kolei jeśli zdecydujemy się odnieść do próśb obywateli, w ciągu określonego czasu będziemy musieli osiągnąć wyznaczony cel – ocieplić kilka domów, wybudować jakiś budynek lub zaprowadzić konkretne prawo. Gdy nam się to z jakichkolwiek powodów nie uda, ludzie poczują się oszukani, a nasze poparcie spadnie. Trzeba więc dobrze planować, co w ostatecznym rozrachunku bardziej się opłaci – niewielki wzrost niezadowolenia czy zobowiązanie się do wykonania zadania, które może przerosnąć nasze siły.

By przetrwać zimę stulecia...

Karanie bezbożników za grzechy? Cóż, to jeden ze sposobów, by utrzymać władzę w mieście.

Jest w tym wszystkim także uproszczona eksploracja (wysyłane w różne miejsca grupy skautów mogą zebrać dla nas cenne surowce lub przyprowadzić do obozu nowych ocalałych), ustanawianie zewnętrznych placówek wydobywających zasoby oraz naprawdę solidne drzewko rozwoju technologii, które swoimi rozmiarami może przerazić nowicjuszy. Ale natłok tych elementów nigdy nie przeszkadza, ba, to właśnie dzięki temu – i ograniczonym środkom miasta – ukończenie każdego scenariusza stanowi angażujące i emocjonujące doświadczenie. Frostpunka da się bowiem ukończyć – to nie jeden z tych survivalowych tytułów, w których gramy aż do momentu, kiedy śnieżna apokalipsa zmiecie nas z powierzchni ziemi.

I całe szczęście, bo dzięki temu tworzone przez gracza historie są odpowiednio spójne, a cel zawsze jasny. Szkoda tylko, że w kolejnych podejściach do wszystkich trzech scenariuszy brakuje jakichś większych urozmaiceń – liczba losowych wydarzeń i zadań okazuje się dość uboga, więc po paru kilkugodzinnych sesjach gra traci element zaskoczenia. Nadal potrafi jednak zaangażować – wystarczy wybrać inną ścieżkę rozwoju lub zdecydować się na odmienne podejście do ustanawianych praw i otrzymuje się nową fabułę. Którą – należy dodać – w większości dopowiadamy sobie sami. Teksty wyświetlane na ekranie serwują dość szczątkowe informacje, co pozwala graczowi na popuszczenie wodzy wyobraźni i uzupełnianie narracji we własnym zakresie. Mnie takie rozwiązanie przypadło do gustu, bo świat Frostpunka wręcz prosi się o to, by samemu tworzyć kolejne elementy, pogłębiające jego i tak niezwykły klimat.

Większość otrzymywanych wiadomości nie napawa nadzieją.

Uchodźcy z innych osad będą ciągnąć do naszego obozowiska. To dodatkowe ręce do pracy – ale też konieczność zapewnienia im dachu nad głową i wyżywienia.

Frostpunk to gra przesiąknięta atmosferą przygnębienia i beznadziei – czegoś, do czego miłośnicy This War of Mine na pewno zdążyli się już przyzwyczaić. Widok robotników przedzierających się przez zaspy do miejsca swojej nieludzkiej harówki, ludzi klecących naprędce prowizoryczne schronienia, by nie spać w nocy na ulicach, wszechobecny, wręcz bijący z ekranu mróz i powolna, melancholijna melodia przygrywająca w tle – wszystko to tworzy idealny podkład pod trudne decyzje i walkę o przetrwanie za wszelką cenę. W pewnych momentach możecie się nawet zacząć zastanawiać, czy starania te w ogóle mają sens w obliczu poświęceń i cierpienia, jakie spowodujecie. Studio 11 bit znalazło jakiś patent na wzbudzanie w nas emocji najcięższego kalibru, bo tak jak inni deweloperzy robią wręcz wszystko, by przekonać gracza, że jego decyzje są moralnie słuszne – stołeczny zespół sprawia, że sam często je kwestionowałem.

...potrzeba serca z lodu

Nie wszystko oczywiście funkcjonuje tutaj idealnie. Każda próba wybudowania ulicy prowadzącej do niefortunnie ustawionego budynku to droga przez mękę – system ich konstrukcji jest mało przejrzysty i nigdy nie było dla mnie jasne, kiedy dokładnie moja placówka jest połączona ścieżką z generatorem. Niektóre budynki także zyskałyby na zmianie projektu na nieco bardziej wyrazisty, bo na razie w gąszczu zabudowań ciężko się połapać, gdzie postawiliśmy szpital, a gdzie bazę myśliwych. Są i okazjonalne błędy, które niekiedy mają drastyczny wpływ na rozgrywkę. W jednej z sesji musiałem w określonym czasie przywrócić nadzieję społeczeństwa do pewnego, zaznaczonego poziomu, ale nawet gdy to zrobiłem, gra nie zaliczyła mi wyzwania, a ja zostałem obalony przez zdesperowany tłum.

Obrane ścieżki prawodawstwa mogą nas zapędzić w mroczne miejsca, jeśli w porę się nie opamiętamy.

Oprawa graficzna, choć ma swój charakterystyczny styl, może nieco nużyć.

Ciężko też nie odnieść wrażenia, że patrzenie non stop na tę samą planszę i słuchanie paru smutnych melodii na krzyż w końcu musi poskutkować znużeniem. Mnie na razie Frostpunk się nie przejadł, choć po ponad dwudziestu godzinach coraz słabszą reakcję wywołują we mnie te same obrazy śniegu zasypującego wydeptane ścieżki i harujących przy budowie ulic robotników. Ale kto wie – może po kilkudniowej przerwie widok miasta w samym sercu mroźnej zawieruchy znowu zrobi na mnie wrażenie. Bo oprawa wizualna jest tu naprawdę niezła i choć nie cechuje się spektakularną szczegółowością czy różnorodnością, też ma swoją rolę w tworzeniu niezwykle przygnębiającej atmosfery.

Widok brodzących po pas w śniegu robotników potrafi zmrozić krew w żyłach.

A to atmosfera jest przecież najważniejsza. W trakcie rozgrywania kolejnych scenariuszy zakochałem się w niej na zabój, chociaż w ten sam dziwny, wywołujący przejmującą melancholię sposób jak wtedy, gdy po raz pierwszy mierzyłem się z This War of Mine. Jeśli dacie Frostpunkowi szansę, jeśli przebrniecie przez nieszczególnie ekscytujący początek, szybko przekonacie się, że to kolejne dzieło 11 bit, które jest czymś więcej niż tylko sumą wszystkich swoich elementów. Szczerze życzę mu takiego sukcesu, jaki osiągnął poprzedni tytuł studia. Jeżeli się uda, warszawscy deweloperzy będą wiedzieć, że obrana przez nich ścieżka jest warta zachodu. A wtedy być może powstanie kolejna równie poruszająca, ambitna i niekonwencjonalna produkcja. Nie mam pojęcia, czym mogłaby ona być, ale – o ile utrzyma poziom Frostpunka – jestem pewien, że po jej ukończeniu znowu będę z trudem patrzyć na swoje odbicie w lustrze.