Alexios V Doukas

Alexios V Doukas
Keiser van die Bisantynse Ryk
Alexios V, uit ’n manuskrip van omstreeks die 14de eeu.
Bewind	1204
Dinastie	Angelos
Voorganger	Isak II Angelos en Alexios IV Angelos Nikolaos Kanabos (gekies deur die Bisantynse senaat)
Opvolger	Baldwin van Vlaandere (Latynse Ryk) Konstantyn Laskaris (Nicea) Michael I Komnenos Doukas (Epirus) Alexios Megas Komnenos (Trebizond)
Gebore	Omstreeks 1140
Oorlede	Desember 1204
Vrou	Eudokia Angelina

Alexios V Doukas (Grieks: Ἀλέξιος Εʹ Δούκας; omstreeks 1140 - Desember 1204) was van 5 Februarie tot 12 April 1204 keiser van die Bisantynse Ryk, tydens die tweede en finale beleg van Konstantinopel deur die deelnemers aan die Vierde Kruistog.

Sy van was Doukas, maar hy was ook bekend onder die bynaam Mourtzouphlos (Grieks: Μούρτζουφλος), wat verwys na óf dik, oorhangende wenkbroue óf ’n nors, swaarmoedige karakter.^[1]

Alexios V het deur ’n staatsgreep aan die bewind gekom en sy voorgangers, Isak II Angelos en Alexios IV Angelos, in die proses doodgemaak. Nadat hy keiser geword het, het Alexios besef die staatskas is leeg en het hy geld van die elite gekonfiskeer. Daardeur het hy die publiek se steun gewen, maar die elite vervreem.

Hy het hard probeer om Konstantinopel teen die Kruisvaarders te verdedig. Hy het die stad se poorte vir hulle gesluit en die stad se mure laat versterk. Hy het ook aanvalle gelei op Kruisvaarders wat kos en ander voorraad gaan soek het. In een so ’n aanval op 2 Februarie is die Bisantynse leër verslaan en ’n belangrike ikoon van die Maagd Maria, (die Panagia Nikopoios) is van hulle afgeneem. Dit was ’n groot slag vir Konstantinopel se inwoners. Bisantium het ook van sy beste soldate in die slag verloor. In dié tyd het Alexios V probeer om die Kruisvaarderskepe met brandende skepe te verwoes, maar sonder sukses.^[2][3]

Op 8 Februarie het Alexios die doge van Venesië, Enrico Dandolo, vir vredesamesprekings ontmoet. Die terme was egter te ongunstig vir Bisantium. Volgens Choniates is Alexios IV dieselfde dag vermoor, dalk deels omdat die Kruisvaarders geëis het dat hy teruggeplaas word op die troon.^[4][5] Toe die nuus bekend raak, het betrekkinge tussen die Kruisvaarders en Alexios V verder verslag. In die volgende maand het hulle besluit om die stad finaal aan te val.^[6]

Die Kruisvaarders het deur die stad se mure gebreek. Alexios V het die inwoners se steun probeer wen teen die Kruisvaarders, maar kon nie. Hy het in die nag van 12 April 1204 gevlug, en Konstantyn Laskaris is in die Hagia Sophia tot keiser verklaar. Hy kon egter ook nie die inwoners oorreed om te bly veg nie en het self vroeg die oggend van 13 April gevlug. Konstantinopel was nou onder beheer van die Kruisvaarders.^[7][8]

Alexios V het eindelik Mosynopolis bereik wat deur die afgesette keiser Alexios III Angelos en sy volgelinge beset is. Eers is Alexios V goed ontvang en hy is met Alexios III se dogter, Eudokia Angelina, getroud. Later het Alexios III egter gereël dat sy skoonseun gevange geneem en verblind word, wat hom van die troon uitgesluit het. Hy is in November 1204 gevange geneem deur die aankomende Latyne.^[9][10] Met sy terugkeer na Konstatinopel as ’n gevangene is hy verhoor weens verraad teen Alexios IV. Hy is skuldig bevind en tereggestel.^[11]

Ná sy dood het die nuwe Latynse regering die Latynse Ryk gestig, wat Konstantinopel die volgende 57 jaar beheer het. Alexios V was die laaste Bisantynse keiser wat in Konstantinopel regeer het tot met die terugverowering van die stad in 1261 deur Michael VIII Palaiologos.^[12].